Kiralarda yaşanan fahiş artışlar farklı problemleri beraberinde getirdi. Vatandaş bütçesine uygun kiralık mesken bulmakta zorlanırken, bazıları de krizi fırsatçılığa çevirdi. Kesim temsilcileri, konutta kendi yaşayacak üzere mukavele yapanların 3. bireylere daha yüksek fiyatla kiralama yaptığı, ya da konut sahibinin müsaadesi olmadan meskenlerin oda oda kiralandığını söyledi. Alt kiralamanın fakat mukavelede yetki verilmesi halinde olacağını, aksi takdirde geçerliliği olmadığını belirten uzmanlar, “Ev sahibi bu türlü bir mağduriyet yaşamak istemiyorsa kontratını dikkatli hazırlamalı. Bu meskenleri kiralayacak 3. şahıslar de mukaveleyi görmeden ödeme yapmamalı. Ortada geçersiz kontrat varsa, kirasını ödediği halde tahliye talebi ile karşılaşabilir” dedi.
2 KATI FİYATA YENİ KİRACI
Söz konusu sorunu geçtiğimiz günlerde Kocaeli Emlakçılar Odası Lideri Alpay Hacıoğlu gündeme getirdi. Demirören Haber Ajansı’na açıklama yapan Hacıoğlu, emlakçılar aracılığıyla kiralanan dairelerin, kiracılar tarafından ticaret siteleri üzerinden üçüncü şahıslara daha yüksek fiyatlarla kiralandığı istikametinde şikayetler geldiğini belirtti ve şunları söyledi: “Son 1 ay içerisinde farklı bir durumla karşı karşıyayız. Boş olan daireleri biz kiracıya veriyoruz, kiracı diğerine kiraya veriyor. Bizim karşımıza sizi çıkarıyor, sizin profiliniz çok düzgün. Kamu personelisiniz ya da düzgün bir yerde çalışıyorsunuz. Biz size kiralıyoruz gayrimenkulü, siz alt kirayla yabancı vatandaşlara ya da kimliği muhakkak olmayan bireylere kiraya veriyorsunuz. Benden 5 bin liraya kiralıyor, gidip 10 bin liraya diğerine kiraya veriyor.”
EV SAHİBİ FARK ETMİYOR
Konuyu sorduğumuz Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri (TÜGEM) Lider Yardımcısı Mustafa Hakan Özelmacıklı, İstanbul’da da emsal durumlarla karşılaştıklarını söyledi. Bilhassa yabancıların bu yolla yasa dışı bir ticaret içinde olduğunu belirten Özelmacıklı, “Yabancılar kiralıkları konutu çoğunlukla mobilyalı hale getirip kısa devir kiraya veriyor. Konut sahibi ile mukaveleyi yapıyor, kirayı kendi ödüyor. Fakat bu modelle, farklı farklı bireylerden kirasından fazlasını kazanıyor. Mesken sahibi sistemli ödeme aldığı için durumu fark etmeyebiliyor. Bugün portallarda binlerce günlük kiralık ilanı var bunun yarısının alt kiralama yetkisi olmadığı halde yapıldığını düşünüyoruz. Bunun için ilan sitelerine düzenleme getirilmesi, haksız gelir elde edenlere yönelik inceleme yapılması önemli” diye konuştu. Alt kiralamada kimi vakit oda kiralama da yapıldığını belirten Özelmacıklı, “Yaşanan fahiş kira artışları nedeniyle kimi kiracılar mülk sahibinin bilgisi dışında odalarını 3. şahsa kiralıyor. Ekseriyetle konut sahibinin kent dışında ya da yurtdışında olduğu, kiracı takibi yapılamayacak yerlerde bu yola başvuruluyor” dedi.
YÜKSEK KİRA İÇİN İSTEYEN DE VAR
İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizamettin Aşa, hem konut sahiplerine hem de kiralık mesken arayanlara “Yetki evraklı emlak ofisi seçin” daveti yaptı. Aşa, “Eline çanta alan ben emlakçıyım diyor. Meğer kurumsal emlak ofisleri mukaveleleri tarafları koruyacak halde hazırlar. Alt kiralama konusunda mülk sahibinin uyarır, ilgili maddeyi ekler” dedi. Alt kiralama modeline kimi vakit konut sahiplerinin de sıcak baktığını belirten Aşa, “Yüksek bir kira alacaksa konut sahibi de istek gösterebiliyor. Ya da konut sahibi şahsen kendi oda oda kiralıyor. Lakin bu noktada kıymetli olan tarafların bilgi sahibi olması” diye konuştu.
ÖNEMLİ UYARILAR
Gayrimenkul hukuku uzmanı avukat Hikmet Güngör, son vakitlerde süratle yükselen kira bedellerinin sonucu olarak alt kiralamaların arttığını, bu durumun hukuksal uyuşmazlığı beraberinde getirdiğini lisana getirdi. Avukat Güngör, hem mülk sahipleri hem de kiracılar için şu kritik ihtarlarda bulundu:
“Alt kiralama şayet kontratta yer alıyorsa yapılabilir. Mukavelede yer almadığı halde yapılıyorsa bu mukaveleye karşıtlık manasına gelir ve geçerliliği yok.
İzin vermediği halde bu türlü bir durum tespit eden mülk sahipleri tahliye davası açma hakkına sahip.
Ayrıca mal sahipleri haksız işgali öğrenmesinden itibaren 60 gün içinde kaymakamlığa dilekçe ile başvurarak taşınmazın tahliyesini talep edebilir. Kaymakamlık keşif yoluyla inceleme yapar. Şayet alt kiracı olduğunu argüman eden kişi kira kontratını sunamazsa yahut alt kiracı olduğunu ispat edemezse tahliye süreci gerçekleştirilir.
Sözleşmeye muhalif alt kiralama kiracıları da mağdur eder. Siz mesken ya da oda kiraladığınız kişinin yetkisi olduğunu sanıp ödeme yapar ve konuta yerleşirsiniz, sonrasında tahliye talebi ile baş başa kalabilirsiniz. Bu nedenle alt kiralama yapacak bireyler asıl mukaveleyi görmeli ve kesinlikle kendi için de bir mukavele talep etmeli.
Önemli bir husus da kira ödeme sorumluluğu ile ilgili. Konut sahipleri onayı ile yapılan alt kiralamada kira bedelini, asıl kontrat yapılan birinci KİRACI ödemelidir. Mesken sahibi alt kiracıdan ödeme talep edemez. Fakat birinci kiracı ödeme yapmıyorsa, konut sahibi bu durumda meskendeki eşyalara tutma hakkını kullanabilir.
Alt kiralama yapan kişi, bir mukavele yapsa dahi, şayet asıl kontratta bu yetki yoksa mukavelesi geçersiz kalır.
Alt kira mukavelesinin mühleti asıl kira mukavelesinin müddetinden daha uzun mühlet olarak kararlaştırılamaz. Asıl kira mukavelesi sona erdiğinde alt kira kontratı de sona erer.”