Ardıl Batmaz
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ‘doğal hayvan barınağı’ ismi altında mahallî idarelere ormanlık alanlardan yer tahsis ederek sahipsiz hayvan popülasyonunu azaltmaya çalıştığı pilot uygulama 29 Kasım’da duyuruldu.
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, “Yerel idarelere ormanlık alanlardan yer vererek İstanbul’un barınak meselesini gidereceğiz” sözleriyle, sokakta yaşayan hayvanlara yönelik uygulamanın başlatılacağını açıklamıştı. Pilot uygulama ile İstanbul’un 39 ilçesinde lokal idarelere otuz dekarlık yerler verilecek ve bu alanlar ‘doğal hayvan barınağı’ olarak kullanılacaktı.
İlk etapta İstanbul’da başlatılacak olan uygulamanın yol haritası şimdi paylaşılmazken, Karadeniz Hayvan Hakları Federasyonu (Karadeniz FED), Dayanışma Hayvan Hakları Federasyonu ve Hayvanları Muhafaza Kurtarma ve Yaşatma Derneği (HAYKURDER) ile bakanlığın uygulamasını konuştuk. Hayvan hakları savunucuları, uygulamanın Türkiye’deki sahipsiz hayvan popülasyonuna tahlil olmayacağı görüşünde birleşti. Ayrıyeten, uygulamanın kuduz hadiselerinde artış yaratacağı, kanuna alışılmamış olduğu ve ekosistemi bozacağı da görüşler ortasında.
NİHAL ERKOÇ: ORMANLAR TALAN EDİLECEK
Bakanlığın İstanbul’da başlattığı pilot uygulamayı, ‘hayvanları kentten toplamak için yapılan bir kılıf’ olarak pahalandıran Karadeniz FED Lideri Nihal Erkoç, uygulamanın asla tahlil olmayacağını belirtiyor. Hayvanların tel örgü ile çevrili devasa alanlara toplanacağını söyleyen Erkoç, bir taraftan hayvan katliamı devam ederken başka taraftan denetimsiz üreme ile hayvan sayısında artış yaşanacağını savundu.
Erkoç’a nazaran, Türkiye’deki hayvan popülasyonunu azaltmanın tek yolu, kentlerin nüfusuna nazaran küçük ya da büyük ölçekli kısırlaştırma merkezleri kurup, sürdürülebilir kısırlaştırma seferberliği başlatmak.
Pilot uygulamayla birlikte ‘ormanların talan edileceğini’ söyleyen Erkoç, ekosistemin de bozulacağını söz etti: “Gözümüz üzere koruduğumuz ormanlar ülkemizin ciğerleridir. Buraları talan etmek için devasa barınaklar ve hayat alanları kurmak, orman katliamına neden olacak ve ekosistemi bozacaktır. Bunun sonucunda insan, hayvan ve tabiat olmak üzere hepimiz ziyan göreceğiz.”
Sokakta yaşayan hayvanların, yaban hayatına yaklaştırılacağını da belirten Erkoç, bu sebeple kuduz olaylarının da artacağı görüşünde: “Toplu hayat alanlarına mahpus edilecek binlerce hayvan, yaban hayatıyla temas edecek ve kuduz hadiseleri artacak, kentlere, köylere sıçrayacak. Bu uygulama hayata geçerse tam bir felaket yaşanır.”
TİMUR UGAN: KANUNA AYKIRI
Dayanışma Hayvan Hakları Federasyonu Lideri Timur Ugan ise, kelam konusu uygulamanın kanuna alışılmamış olduğunu belirtti. 5199 sayılı Hayvanları Muhafaza Kanunu’nun 6’ncı hususuna dikkat çeken Ugan, belediyelerin süreksiz bakımevleri kurabileceğini, bu merkezlerde hayvanların aşısını ve kısırlaştırmasını yaptıktan sonra hayvanları buldukları yere bırakmaları gerektiğini hatırlattı: “Bu husus dışında siz devasa yerler de yapsanız hayvanları toplama yetkiniz yok. Oraya küpeli ve küpesiz hayvanları toplayıp da birbirlerini öldürecekleri bir toplama kampı oluşturmak, tümüyle yasaya karşıt.”
‘PROJE YOK, BÜTÇE YOK: BU TÜRLÜ UYGULAMA OLABİLİR Mİ?’
Bakan Kirişci’nin, “Akademisyenlerin, uzmanların görüşleri alınarak bir yol haritası belirleyeceğiz” kelamlarına dikkat çeken Ugan, bu uygulamanın projesinin, bütçesinin ve tahsis edilecek ormanlık yerlerin aşikâr olmadığını belirtti.
Ugan ayrıyeten, Kirişci’nin “Bu barınakların doğal hayata yakın olması da gerekiyor. Biz ormanlarımızdan yer vermeyi planlıyoruz. Mahallî idarelere ormanlık alanlardan yer vererek İstanbul’un barınak problemini gidereceğiz” açıklamasının ‘doğrulukla da kanunla da uzaktan yakından ilgisi olmadığını’ söyledi: “Hadi uygulamayı hayata geçirdiniz ve İstanbul’daki bütün ilçe belediyeleri de kabul etti. 30’ar dekar yer verdiniz. Kaç hayvan toplayacaksınız oraya? 100 hayvana, 250 hayvana bile bakamayan, türlü türlü rezilliklerle karşı karşıya kalınan bakımevlerine bin tane köpeği koydunuz diyelim. Hangi elemanla bakacaksınız, nasıl bakacaksınız? O hayvanlar hastalıktan ölür, açlıktan birbirlerini öldürür. Bu türlü bir uygulama olabilir mi?”
‘BİR SENE İÇERİSİNDE 2 MİLYON HAYVAN TEKRAR SOKAKTA OLACAK’
Tarım ve Orman Bakanlığı’nda hayvan haklarıyla ilgili ya da hayvanların meseleleriyle ilgili tek bir uzman olmadığını ileri süren Ugan, “Bakan da bu bahiste hiçbir şey bilmiyor. Bu türlü bir uygulama imkânsız” diyerek reaksiyon gösterdi.
Sokaklarda yaşayan 2 milyon köpek olduğunu ve bu köpeklerin barınaklara hapsedilmesinin Türkiye’deki sokak köpeği sıkıntısına tahlil olmayacağını belirten Ugan, bunun sebebini ise şöyle açıkladı: “Bir sene içerisinde 2 milyon köpek tekrar sokakta olacak. Nasıl olacak? Üretime müsaade veriyorsunuz, satışa müsaade veriyorsunuz, terk etmeye müsaade veriyorsunuz. Türkiye’de hayvan satışı yapan 40 bin işletme var. Bu türlü bir bilim dışı davranış olabilir mi?”
‘UYGULAMA HAYATA GEÇERSE ORMANLAR VASFINI KAYBEDECEK’
Çözümün, hayvanların terk edilmesinin, üretilmesinin ve satışının önüne geçilmesiyle başlaması gerektiğini belirten Ugan, bu faaliyetler içerisinde bulunan şahıslara ise ağır cezalar verilmesi gerektiğini söyledi.
Uygulamanın hayata geçmesiyle birlikte ormanların vasfını kaybedeceğini de lisana getiren Ugan, şöyle konuştu: “Yaban hayvanları olmasa ağaçlar çürür ağaçlar. Bu bilimsel bir gerçek. Beykoz’a, Kurtköy’e, İğneada’ya bakın. Yıllardır bütün köpekleri oraya yığıyorlar, ormanların haline bakın. Ormanlar ormanlıktan çıktı, orman mı kaldı? Bütün belediyeler köpekleri oraya attı. Cumhuriyet tarihi boyunca köpekleri öldürdüler. Sayıları azaldı mı, çoğaldı mı? Çoğaldı. Hala öldürüyorlar. Anadolu’da öldürme rutin uygulama. Anadolu’da paklık personelleri ve zabıta, günlük rutin köpek toplamaya, öldürmeye çıkıyor. Uyuşturuculu tüf tüf var tüm araçlarda. Buna karşın başa çıkamıyorlar, çıkamazlar. Tek yol aşılama.”
‘TOPLAYARAK, ÖLDÜREREK YOK EDEMEZSİNİZ’
Uygulamayla birlikte birinci etapta bölgede yaşayan göğüslü hayvanlar ile köpekler ortasında çatışma olacağını, bu çatışmanın tesiriyle kuduz hastalığının yayılacağını söyleyen Ugan, bunun önüne geçilmesinin ise mümkün olmadığı görüşünde: “Bu köpekleri ormanlık yere bırakırsanız kuduz her türlü yaban hayvanından bulaşabilir. Yalnız kuduz değil, köpekleri de öldürebilecek, insanlara da bulaşabilecek her türlü zootik hastalık ortaya çıkabilir. Köpeklerin de o ortamda yaşaması mümkün değil. 14 bin yıldan beri insanların yanında köpekler. Bu işi denetim altına almak istiyorsanız, insanların yanında denetim altına alacaksınız. Toplayarak, öldürerek yok edemezsiniz.”
ERMAN PAÇALI: KANUNSUZ BİR İŞ YAPILIYOR
HAYKURDER Lideri Erman Paçalı da uygulamanın kanunlara karşıt olduğu görüşünde. “Doğal hayvan barınağı diye bir şey olamaz” diyen Paçalı, ‘hayvan barınağı’ denilen yapının insan eliyle inşa edildiğine dikkat çekti. Sahipsiz hayvanların doğal hayat alanının, kanunda, bulundukları sokaklar olarak gösterildiğini belirten Paçalı, “Hayvanın doğal hayat alanı aslında muhakkak. Kaldı ki mevzuat esasen bu türlü bir alana taşınmalarına müsaade de vermiyor. Pilot dedikleri uygulama da, uygulamanın yeri ve hali de, tesisin isimlendirildiği statü de kanunsuz. Şu an orada kanunsuz bir iş yapılıyor. Orman alanlarına ‘barınak’ kurup hayvanları oraya sürgün etmek üzere bir niyetleri var” diyerek yansısını lisana getirdi.
Mevzuatta yaban hayatı alanlarına, ormanlara, kırsal alanlara kedi ve köpek üzere sahipsiz hayvanların bırakılmasının yasak olduğunu belirten Paçalı, uygulamanın hayata geçirilmesi halinde hem ormanların, hem yaban hayatının ‘korkunç ziyan göreceğini de belirtti.
‘EKOLOJİK YIKIMA SEBEP OLURSUNUZ’
Uygulamanın ‘uzun vadede telafisiz ziyanlar doğuracağını’ söyleyen Paçalı, köpeklerin bu alana toplatılması halinde ‘güçlülerin güçsüzleri yok edeceği’ görüşünde. İşçinin bu durumu denetim altında tutamayacağı, köpeklerin bakımlarının da sağlıklı gerçekleştirilemeyeceğini savunan Paçalı, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Ekolojik yıkıma sebebiyet verirsiniz. Bakanlık her vakit olduğu üzere üzerinde düşünmeye dahi gerek duymadığı bir amatörlükle iş yapıyormuş üzere görünmemek ismine bu çalışmaya evriliyor. Lakin bunun uygulanabilirliği yok. Müthiş hayvan katliamları ve hak ihlalleri, azap, eziyet imajlarının fışkıracağı bir süreci inşa etmektir bu.”
BAKANLIK DANIŞMANI: BU ETAPTA DİYECEK BİR ŞEY YOK
Tarım ve Orman Bakanlığı Danışmanı Osman Yılmaz ise, bakan Kirişci’nin en son açıklamasını hatırlatarak İstanbul Valiliği ve Tabiat Müdafaa Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü’nün yürüttüğü sürecin ve alt yapı çalışmalarının devam ettiğini belirtti. Kelam konusu uygulamanın kanuna alışılmamış olduğu tarafındaki reaksiyonları sorduğumuz Yılmaz, “Bu etapta diyecek bir şey yok, resmi açıklama yapılması gerekir” diye cevap verdi.