ABD, işgalin başından beri Kiev idaresine yaptığı silah yardımlarını artırarak sürdürüyor. Lakin Washington’ın 800 milyon dolarlık yeni askeri yardım paketinde misket bombalarının da yer alması tartışmaları beraberinde getirdi. Kullanıldığı anın dışında savaş kalıntısı olarak da yıllarca tehdit olmayı sürdüren misket bombaları, Cenevre Sözleşmesi’ne alışılmamış ve insan hakları ihlali olarak kabul ediliyor. İngiltere, Almanya ve Fransa dahil 111 ülke, misket bombası kullanma, stoklama ve satmaya yasak getiren kontrata imza atsa da ABD, Rusya, Ukrayna, İsrail, Suriye, İran ve Suudi Arabistan üzere ülkeler bu mutabakata taraf değil. Öte yandan bu muahedeyi imzalamasa da misket bombasının üretimi ABD’de de yasak. Muhtemel sevkıyatın Amerikan ordusunun elinde kalan stoklardan gerçekleşebileceği düşünülüyor.
STK’LARDAN KARARA İTİRAZ
Sevkıyata ait haberi Amerikan New York Times gazetesi, “ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna’ya ABD’nin pek çok müttefikinin yasakladığı silahları vermeyi değerlendiriyor” halinde verdi. Washington Post ise gelişmeyi okuyucularına “Biden’ın 800 milyon dolarlık askeri yardım paketinde misket bombalarının da yer almasını onayladı” formunda iletti. Haberlerde, İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (HRW) kelam konusu sevkıyata karşı olduğunun altı çizilirken, HRW Silah Yöneticisi Mary Wareham’ın “Rusya ve Ukrayna tarafından kullanılan misket bombaları halihazırda sivilleri öldürüyor ve uzun yıllar boyunca da öldürmeye devam edecek. Hem Moskova hem de Kiev, buna bir son vermeli ve bu ayrım gözetmeyen silahlardan daha fazla edinmemelidir” kelamlarına yer verildi. HRW, perşembe günü yayınladığı raporda, Ukrayna ordusunun geçen yıl Izium kenti yakınlarındaki çatışmalarda misket bombası kullandığını, bunun sonucunda en az 8 Ukraynalı sivilin öldüğünü bildirmişti.
BIDEN: SIKINTI BİR KARARDI
HRW, rapor sonuçlarının Ukraynalı yetkililere sunulduğunu fakat Kiev’in, misket bombası kullanımını reddettiğini aktarmıştı. 16 aydır süren savaşta, Ukrayna’nın kendi misket bombalarını kullandığını aktaran ABD medyası, Ukrayna ordusunun mühimmatının tükenmeye başladığını kaydetti. ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna’ya misket bombası göndermenin “kendi ismine çok sıkıntı bir karar olduğunu” belirterek “Müttefiklerimizle de mevzuyu tartıştık. Ukrayna’nın mühimmatı bitiyor” dedi. ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley, geçen ay bu mevzuya dair soruya, “Rusya’nın da misket bombaları kullandığı” vurgusuyla karşılık vermişti. Mevzunun sorulduğu bir başka isim olan Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise Kiev’den “sivillere yönelik riskleri en az indireceklerine dair yazılı taahhüt aldıklarını” söyledi.
Karar, uzun müddettir ABD Kongresi’nde de tartışılıyordu. Birtakım isimler, misket bombalarının sivillere de ziyan verme ihtimalinin olması hasebiyle Ukrayna’ya gönderilmesine karşı çıkıyordu.
NASIL ÇALIŞIYOR
“Bomba içinde bomba” olarak tanımlanan misket bombaları uçaktan ya da havan yardımıyla atılabiliyor. Misket bombaları, maksadına ulaşmadan çabucak evvel havada açılarak içindeki daha küçük patlayıcı parçacıklarını geniş bir alana saçıyor. Patlamayan, toprağa gömülü kalan bombacıklar ise daha sonrası için mayın tesiri görüyor. Ana bombadan çıkan küçük bombaların o an patlamayıp yıllar boyunca tehlike ögesi olarak kalması, sivil can kayıplarına neden oluyor.