Çin, Dünya yörüngesinde kurduğu Tiangong Uzay İstasyonu’na ilişkin modüller taşıyan 23 tonluk “Long March-5B” roketini, 31 Ekim’de uzaya fırlattı. Misyonunu tamamlayan ve 10 katlı bir bina yüksekliğine sahip olan devasa roketin önümüzdeki saatlerde denetimsiz biçimde Dünya atmosferine girmesi ve yer yüzüne düşmesi bekleniyor. Uzmanlar, denetimsiz formda düşen rokete ilişkin büyük kesimlerin yerleşim alanlarına düşme ihtimalinin olduğunu belirterek yetkilileri uyarıyor. Çin roketinin düşme ihtimali olan yerler ortasında Türkiye de bulunuyor.
Uzmanlar, denetimden çıkmış formda taklalar atarak Dünya’ya yaklaşan devasa roketin atmosfere girdiğinde büsbütün yanmayacağınını vurguladı. Rokete ilişkin modüllerin şimdi nereye düşeceğinin tam olarak belirlenemediği, bunun roketin düşmesine çok kısa bir mühlet kala tespit edilebileceği duyuruldu.
Uzay araştırmaları alanında ABD hükümetinden aldığı fonla araştırmalar ve tahliller yapan Aerospace Corporation isimli kâr hedefi gütmeyen kuruluşun yaptığı açıklamaya nazaran, saatte 28 bin kilometre süratle ilerleyen Çin roketinin önümüzdeki saatlerde Dünya’ya düşmesi bekleniyor. Birinci modellemelere nazaran roketin Pasifik Okyanusu’na düşeceği iddia ediliyor olsa da araştırmacılar yapılan iddiadaki en ufak bir sapmayla birlikte roketin düşeceği yerin büsbütün değişebileceğini vurguladı.
TÜRKİYE UZAY AJANSI’NDAN AÇIKLAMA
Türkiye Uzay Ajansı, Çin’e ilişkin Long March 5B isimli fırlatma aracının Türkiye’ye düşeceği istikametinde çıkan haberler üzerine resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamada Çin makamları ile bağlantı halinde olduğunu duyurdu.
Yapılan açıklamada “Long March 5B fırlatma aracının dünyaya geri dönüş parametreleri hakkında resmi duyuru şimdi yapılmamıştır. Çin tarafından fırlatma aracının inişi hakkında kesin kestirimler gerekli durumda verilecektir. Türkiye Uzay Ajansı (TUA) olarak Çin Ulusal Uzay Yönetimi (CNSA) ile irtibat halinde olduğumuzu ve karışıklığa meydan vermemek ismine resmi ve şimdiki bilginin paylaşılacağı konusunu bilgilerinize arz ederiz” tabirleri kullanıldı.
‘ENDİŞE EDİLECEK BİR DURUM OLDUĞUNU SANMIYORUM’
James Webb Uzay Teleskobu’nun uzaya fırlatılmasında kullanılan ‘Ariane 5’ roketinin birinci ve ikinci kademe motorlarının güzelleştirmesinin yapıldığı laboratuvarı kuran ODTÜ Makine Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İskender Gökalp, Çin roketinin Dünya yörüngesine girmesinin kaygı edilecek bir durum olmadığını vurguladı. Prof. Dr. Gökalp, “Aslında bu bilinen bir süreç. Roket modülleri misyonlarını tamamladıktan sonra düşerler. Atmosfere girişte oluşan sıcaklık sebebiyle bu modüllerin kıymetli bir kısmı eriyerek küçük kesimlere dönüşür. Birçok vakit tehlike teşkil etmezler lakin bazen atmosfere büyük modüller girer. Bunların birine ziyan verme ihtimali çok düşük zira dünyamızın kıymetli bir kısmı sularla kaplı. Yani bu modüller birden fazla vakit okyanuslara düşerler. Çıkan haberlerin Çin ve ABD ortasında yaşanan rekabete bağlı olarak abartı olduğunu düşünüyorum. Ayrıyeten atmosfere geri dönüşü hesaplamasını biliyoruz. Mümkün bir tehlike olsaydı bunu evvelden tespit edebiliriz” diye konuştu.
KİMLER TEHLİKE ALTINDA?
The Aerospace Corporation yetkilisi Gregory Henning ise Çin roketinin irtifası azaldıkça düşeceği alanın netleşeceğini lisana getirdi ve şunları söyledi: “Tahminlerimiz var lakin roketin nereye düşeceğini gerçek manada öğrenmemiz roket düşmeden çok kısa vakit evvel olacak.” Dünya nüfusunun yüzde 88’inin roketin düşme ihtimali olan alanlarda yaşadığını tabir eden Henning, bu duruma karşın düşen roketin birine ziyan verme ihtimalinin çok düşük bir ihtimal olduğunun altını çizdi.
“Şans oyunlarından güçlü olma bahtınız Çin roketi tarafından vurulma ihtimalinizden daha yüksek” yorumunda bulunan ve Aerospace Corporation’da danışmanlık yapan Dr. Ted Muelhaupt, roketin yerleşim yerlerine düşme ihtimalinin çok düşük olduğunun altını çizdi. Dünya genelinde yaklaşık 8 milyar insanın tamamının ziyan görmeden hayatta kalma ihtimalinin yüzde 99.5 olduğunu belirten Muelhaupt, “Birinin ziyan görme ihtimali çok düşük. Bu ihtimal üzerinden yapılacak hazırlık ve alınacak tedbirler yüksek ve gereksiz maliyet oluşturuyor” dedi.