Brezilya yargısı, milyarder Elon Musk’ın sahibi olduğu X (eski ismiyle Twitter) platformu için dün erişim pürüzü getirilmesi sürecini başlattı. Kararın münasebeti olarak X’in ülkeye yasal temsilci atamamakta ısrar etmesi ve Brezilya mahkemelerinin kararlarını uygulamaması gösterildi. Musk, kararın tabir özgürlüğünü ihlal ettiğini argüman ederek Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva’yı, “diktatör” olarak nitelendirdiği Yüksek Mahkeme Yargıcı Alexandre de Moraes’in kuklası olmakla suçladı. Bu durum üzerine X’e çeşitli çevrelerden, sağ hükümetlerin taleplerini sıkıntısız uygulamasına rağmen sol idarelerin istemlerini “ifade özgürlüğü” altında karşı çıkmasına yansılar yükseldi. X, Türkiye’deki 2023 cumhurbaşkanı seçimlerinde de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan hükümetinin taleplerini uygulamıştı.
‘SİYASETE GİRDİ’
Londra Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Siyaset Bilimci Dr. Karabekir Akkoyunlu, Musk’ın kelam konusu tavrı ve ABD’de çok sağ popülist siyasete girmesi ile X örneği üzerinden büyük teknoloji şirketlerinin devletlerle olan çatışmaları hakkında Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulundu.
Akkoyunlu, “Musk, bilhassa son 1 yıl içerisinde başta ABD olmak üzere dünyada global popülist sağın destekçisi pozisyonuna geldi. Açık halde Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump’ı ABD seçimlerinde destekliyor ve bunu bir söz özgürlüğü kampanyası çerçevesinde yaptığını öne sürüyor. Twitter’ı (X) da söz özgürlüğünün korunduğu bir mecra olarak öne sürüyor. Fakat bu büsbütün taraflı bir duruş. Musk, bu başkaldırıyla Brezilya’daki siyasetin içine dalış yapmış oldu. Fakat Brezilya’da sağın geri dönmesi Latin Amerika ve ABD için de sağı güçlendirici bir durum olduğu için burada açık bir siyasi ajanda var” yorumunu yaptı.
Ancak Musk’ın diğer ülkelerde sansür talepleriyle ilgili bu kadar başkaldıran bir çizgide olmadığını” söyleyen Akkoyunlu, “Örneğin Hindistan’da ya da Türkiye’de, 2023 seçimleri sürecinde hükümetin çeşitli taleplerini ikilemeden yerine getirdi. Burada siyasi bir ajanda olduğu ortada. Musk, bir paylaşımında Brezilya’yı otoriter bir rejim olarak söz etmişti. Brezilya’daki demokrasiyi ve kurumların sağlamlığını, Türkiye ile hatta Hindistan’la ya da Musk’ın desteklediği öteki sağ hükümetlerle karşılaştırmak güç. Burada sahiden bir ikiyüzlülük kelam konusu” dedi.
GÜÇ GAYRETİ
Söz konusu tartışmalar geniş bir açıdan yaklaşan Akkoyunlu şunları kaydetti: “Devletler ve teknolojik kurumlar ortasında gitgide barizleşen bir güç gayreti var. Teknoloji şirketlerinin yalnızca devletlerin hukukunu hiçe sayacak değil, devletlerden de güçlü birtakım kuvvetler edinebildiğini de görüyoruz. Yani teknoloji kurumlarıyla devletlerin çatıştığı bir dünyadayız. Lakin teknoloji şirketleriyle devletlerin el ele olduğu bir dünya bundan daha mı yeterli daha mı makus olur düşünmek lazım. En azından bu çatışmalar içerisinde güç inhisarı şayet kayboluyor ve taraflar birbirini aşağı çekebiliyorsa burada demokrasi ve özgürlükler açısından alan açılabilir. Lakin devlet, Çin’deki üzere bütün kurumlarıyla teknoloji şirketleriyle bir ortada olduğu vakit bu daha diğer bir canavar yaratabilir.”