Avusturya’nın başşehri Viyana’da İran, ABD ve Avrupa Birliği (AB) heyetleri ortasında tekrar başlayan nükleer muahedeye geri dönüş müzakerelerinde AB Dış İlgiler ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, taraf ülkeler ortasında uzlaşı için “son metni” ortaya koydu.
İran, ABD ve AB ortasındaki İran nükleer mutabakata geri dönüş müzakereleri aylar sonra 4 Ağustos’ta tekrar Avusturya’nın başşehri Viyana’da başlamıştı. Viyana’da sona eren 4 günlük dolaylı görüşmelerin akabinde 2015 İran nükleer mutabakatını tekrar canlandırmak için AB Dış Bağlar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “son metni” ortaya koyduğunu aktardı.
Borrell, “Müzakere edilebilecek olan şey müzakere edildi ve şu anda son bir metinde. Fakat her teknik mevzunun ve her paragrafın gerisinde başkentlerde alınması gereken siyasi bir karar var” sözlerini kullanarak, “Bu yanıtlar olumluysa, bu muahedeyi imzalayabiliriz” dedi.
Borell’in açıklamasından evvel üst seviye bir AB yetkilisi gazetecilere verdiği demeçte, 15 aydır müzakere edilen metinde daha fazla değişiklik yapılamayacağını ve taraflardan en fazla birkaç hafta içinde en son bir karar beklediklerini tabir etmişti. Yetkili, “Bu bir paket teklif. 20. sayfaya katılıp, 50. sayfaya katılamazsınız. Evet ya da hayır demek zorundasınız” demişti.
ABD MUAHEDEYE HAZIR
ABD Dışişleri Bakanlığından bir sözcü, ABD’nin AB teklifleri temelinde resmi olarak Kapsamlı Ortak Hareket Planı (JCPOA) olarak isimlendirilen muahedeyi tekrar canlandırmak için bir mutabakata süratle varmaya hazır olduğunu söz etti.
İRAN, MUTABAKATIN TEKRAR CANLANDIRMA OLARAK GÖRÜLMEMESİNİ TALEP ETTİ
İranlı yetkililer ise, İran’daki istişarelerin akabinde “ek görüş ve değerlendirmelerini” müzakereleri koordine eden Avrupa Birliği’ne ileteceklerini söyleyerek, AB’nin tekliflerini kesin olarak görmediklerini belirttiler. İran tarafı ayrıyeten, ABD ve öbür Batılı güçlerin muahedeyi yine canlandırma dışında görmelerini talep etti.
NÜKLEER MUAHEDEYE DÖNÜŞ MÜZAKERELERİ
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Kurulunun 5 daimi üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ve Almanya ile İran ortasında 2015 yılında “Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı” ismi verilen ve İran nükleer faaliyetlerinin denetlenmesini içeren mutabakat imzalanmıştı. Eski ABD Lideri Donald Trump 2018 yılında tek taraflı olarak mutabakattan çekilmiş, İran idaresi de nükleer faaliyetlerini mutabakat öncesine döndürmüştü. Bunun üzerine ABD idaresi, İran’ı ağır ekonomik yaptırımlarla maksat almıştı.
Nükleer mutabakata dönüş için Avusturya’nın başşehri Viyana’da Nisan 2021’de İran, Fransa, Rusya, Çin, İngiltere ve Almanya ortasında müzakerelere başlanmıştı. ABD Lideri Joe Biden’ın Kasım 2021’de vazifeye başlamasıyla ABD’nin de mutabakata dönmesi için görüşmeler yürütülüyordu lakin müzakereler geçtiğimiz mart ayında farklı nedenlerle durdurulmuştu.