Ahmet Say anısına MEB Şura Salonu’nda düzenlenen ödül merasiminde edebiyat alanında Ahmet Telli mükafata layık görüldü. Cumhuriyet’ten Eren Aysan, Ahmet Say’ın hayatını ve merasimin detaylarını köşesine taşıdı. Aysan’ın yazısı şöyle:
“Ahmet Say ülkemizin tam aydınlarındandı. Şayet bizim üzere bir memlekette aydınlanma sorumluluğunu taşıyorsanız bedel ödemeye razı olursunuz. Aydınların önünü kesmeye, onu kıstırmaya, gerektiğinde yok etmeye dayanan hunharlık, daha geri olan coğrafyalarda yas¸anmaz. Zira onların aydınları yok denecek kadar azdır ve çoklukla ülkelerini terk etme yolunu tutmus¸lardır. Bizde ise aydın düs¸manlıgˆı siyasal bir gelenek halini almıştır. Nedeni açıktır: Yurdu kurtaran aydınlarımız olmus¸tur, batıran ise siyasetçilerimiz. Kamplas¸manın kökeninde bu gerçeklik yatar. Ahmet Say William Blake’in “Neşelenmek için doğmuş bir kuş/ nasıl şakısın kafes içinde” dizelerinin ayrımında sorumlu bir aydın/ sanatçı olarak bu gelenekten nasibini almış, başına onca çorap örülmüş, yargılanmış, sürgünü tatmıştı. Lakin her zulümden bir yeterlilik çıkarmayı başarmıştı. Bingöl’den teybe kaydettiği müzikal derlemelerle, en kıymetlisi de “Güneşin Savrulduğu Yerden – Bingöl Hikâyeleri”yle çıkması direncinin en kıymetli delilidir.
80’lerin karanlık ikliminde başkentte bir çocuk olarak babam Behçet Aysan’ın en yakın arkadaşı/ ağabeyi Ahmet Say’ı ABC Kitabevi’nin önünde taba rengi pardesüsü ve güleç yüzüyle hatırlıyorum. Yıllar sonra görüyorum ki Ahmet Amca “Türkiye Yazıları” mecmuasında Cemal Süreya, Vecihi Timuroğlu, Demir Özlü ve edebiyatımızın köşetaşı isimleriyle çıktığı seyahate bu kere kitabevini bir merkeze dönüştürerek çıkmak istemişti. Yenilikçi, dönüşümcü, dahası devrimci bir ruha sahip olduğundan “ilk olmak” niyetiyle kolları sıvamıştı. Nitekim de ABC Kitabevi, Avrupa’da sıkça rastladığımız kafesiyle, söyleşi alanıyla bütünleşen sıradışı bir merkezdi. Kitabevi kapandıktan sonra, bu kez kendini müellif örgütlenmesine adadı. Merkezi İstanbul’da değil Ankara olan büyük bir hareket başlattı. Onun örgütçü kimliğinin gücünü bu gayretleriyle da anmak gerekir.
***
Doksanlı yılların ikinci yarısından itibaren kendini müzik çalışmalarına adadı. Edebiyattan uzaklaşmasındaki temel tesir, Sivas kıyımı ile Edebiyatçılar Derneği’nde başlattığı mücadeleci ruhun eksik kalması mıydı? Bilmiyorum lakin o vakte kadar yayımladığı edebiyat yapıtlarıyla, “Kocakurt”tla, “Güneşin Savrulduğu Yerden”le, “İpek Halıya Aykırı Binen Kedi”yle özgün ve yenilikçi olanın peşine düşerek misyonunu yerine getirmişti. O biraz da yazdıklarına benzeriydi. Mizah yeteneği uçsuz bucaksız, ironisi bol, eğlentisiyle dolup taşan bir tansiyonu sunardı daima. Hikayelerinde iç tartımına müzikal dokuyu eklerdi. Mesela usta müzisyen İlhan Baran’a adanan, “Dinleyelim Dağ Başında Figanı”nı adeta major tonlarda ilerler. Say, Bingöl dağının en doruğunda Metan ismi verilen yeri, o denli bir anlatır ki yer yer okur, yer ve vakitten uzaklaşır: “Demek, on birinci yüzyılda bir gün, Westfalya’nın iri kıyım derebeylerinden Kont d’Estenbach’ın gelip bu metanı görmüş, gidip Ren ırmağının dirsek kıvırdığı o sivri zirvenin üstüne şatosunu kondurmuştu!”
***
MEB Şura Salonu’ndaki ödül merasiminde Ahmet Say’lı çocukluk günlerimin o eşsiz havasına kapıldım. Yekta Kopan’ın sunduğu Ahmet Say Ödül Merasimi bana ölümsüzlüğün eşsiz kolları ortasındaki bir aydının ödül aracılığıyla bağrına ayrıca isimleri basarak çoğalacağını gösterdi. Aydın Çubukçu, Ali Cengizkan, Oğuz Demiralp, Yekta Kopan ve Fahri Özdemir’den oluşan seçici konsey edebiyat alanında Ahmet Telli’yi mükafata bedel buldu. Ahmet Say’ın yayımladığı Türkiye Yazıları mecmuasındaki yol arkadaşlarından biri olan Ahmet Telli, özgürlük, adalet ve vicdanın sesini dizelerine yakıştırmış bir şair olarak altmış yıla yaklaşan dev şiir geçmişiyle onuruyla, faziletiyle her vakit yanıbaşımızdaydı. Öncelikli olarak ezberimizdeki şiirleriyle, şiirleri üzere berrak hayatıyla… Fazıl Say, Görgün Taner, Kadir Dursun, Bülent Evcil ve Çağatay Akyol’dan oluşan müzik seçici kurulu ise piyanist Can Çakmur’u Ahmet Say isminin yanına ekledi. Çakmur, dünyanın pek çok yerinde başlayan konser mesleğine akademisyenliği de eklemiş derin bir sanatçı. Onları Fazıl Say’ın babası Ahmet Say’ın doğum gününde yayımladığı “Babam Ahmet Say”daki hüzünle hayatın dönüşüm noktalarını kavuşturan lirik ezgisiyle bağrıma bastım. Ödül müzikal bir deha olan oğul Say’a eşlik eden Seda Kırankaya dinletisi ile içimize işledi.
Ahmet Say son periyodunda anılar derlemesi olan “İnsanoğlu İnsan” ile çıkmıştı okurun karşısına. Kitap yeni yayımlandığında bir öğlenden sonra rakısı buluşmamızdaki kahkahalarımızı anımsadım. Almanya’da Adorno’nun seminerlerine katıldığı günleri, sosyalistlerin yeraltı örgütlenmesini. Bugün Ahmet Say da “insanoğlu insanlar”ın bir kesimi. Âlâ ki…”