CHP iktisada dair uzun vakittir beklenen siyasetlerini ve sıkıntılara tahlil tekliflerini alanında ehil ekonomistlerin de katkısıyla “İkinci Yüzyıla Davet Buluşması” adı altında dün açıkladı. Çalışmayı ekonomistler “iktisat bilimine dönüş” olarak değerlendirirken, siyaset bilimciler ise bu siyasetlerin alanda halka aktarılmasının kıymetine dikkat çekiyor.
CHP’nin dünkü iktisat siyasetleri toplantısında açış konuşmasını yapan Kılıçdaroğlu’nun akabinde CHP’li iktisat kurmayları Faik Öztrak, Selin Sayek Böke ve Hacer Foggo’nun yanı sıra Endüstriyel Dönüşüm alanındaki Başdanışmanı dünyaca ünlü ekonomist Jeremy Rifkin, MİT’de çalışmalarını sürdüren Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Prof. Dr. Refet Gürkaynak, Prof. Dr. Hakan Kara ve Prof. Dr. Ufuk Akçiğit de birer sunum yaptı.
Arzova: İktisat bilimine dönüş
Alanlarında ehil olan bu isimler Türkiye’nin yanlışsız siyasetlerle içinde bulunduğu ekonomik meselelerden kurtulabileceği iletisi vererek, buna ait tahlil tekliflerini paylaştı. Pekala, iktisatçılar bu bildirileri nasıl gördü?
Ekonomist Burak Arzova, kendisi üzere uzmanların Türkiye’de son devirde “dünyada eşi gibisi bulunmayan, garip bir iktisat politikasının” uygulanmakta olduğuna daima dikkat çektiğini hatırlatarak, CHP’nin açıkladığı vizyonu aslında bir çeşit “iktisat bilimine, Ortodoks siyasetlere ve olağana dönüş” olarak pahalandırıyor.
Arzova, “Türkiye’de şu anda uygulandığı söylenen para siyaseti aslında dünyadan büsbütün kopuk. Her şey Kur Muhafazalı Mevduat’a (KKM) bağlanmış durumda. Dün sunum yapan hocaların bize bahsettiği ise özü itibariyle anlaşılabilir siyasetlere dönüş. Bu dönüş sırasında da dışarıdan getirilen bir modelin tam uygulanması değil, Türkiye’nin geçmiş kusur ve deneyimlerini de dikkate alarak ayakları daha yere basan, TCMB’nin bağımsızlığının ön planda olduğu, maliye siyasetinin daha adil olduğu bir siyasete dönülmesi” biçiminde konuşuyor.
Arzova, sunum yapan isimlerden Gürkaynak’ın da dediği üzere Merkez Bankası’na bağımsızlık sağlanması durumunda uygulanacak olan siyasetlerle bu krizden çıkılabileceğinin işaretinin verilmesinin kıymetli olduğunu söyleyerek, “Doğrudur, bu bizim için çizilmiş bir baht değil ve bu bildirinin verilmiş olmasını ben önemsiyorum” diyor.
Gürkaynak dünkü sunumunda “Uzmanlıkla ‘Türkiye’de enflasyon düşecek’ diyebiliyorum. Bunun nasıl yapılacağını biliyoruz. Güç değil. Gereksinimimiz olan şey bunu yapacak niyet ve irade” diyerek, enflasyonunu kalıcı olarak düşürmeyi başaran Uganda örneğini vermişti.
Arzova, bunun yanı sıra Türkiye’de devam eden kısır çekişmelerin yerine Prof. Akçiğit’in ve Acemoğlu’nun dikkat çektiği “verimlilik artışının” tartışılması gerektiğini belirterek, vizyondaki bu ögenin Türkiye için yeni lakin aslında çok kıymetli olduğunu, üniversiteler dahil olmak üzere tüm kurumların verimliliğinin yanlışsız bir büyüme ve kalkınma için çok zorunlu olduğunu belirtiyor.
Tunca: Global bakış açısını önemsiyorum
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu , dün yaklaşık 4,5 saat süren vizyon toplantısının açılışında “Bugün ülkenin mukadderatını değiştirme günüdür. Bunun için idare anlayışımızı kökten değiştirmeliyiz. Lakin bunun devası mevcut tek adam gitsin, diğer bir tek adam gelsin değilsindir. Bugün bizden apayrı bir sistemin altyapısını dinleyeceksiniz” dedi.
Peki iktisadi açıdan hedeflenen altyapı dünkü çalışmada var mıydı?
DW Türkçe’nin konuştuğu ekonomist Arda Tunca, uzun bir mühletten sonra birinci kere gündeme yapısal ıslahat nitelikli bir mevzunun oturduğunu ve bunu çok önemsediğini belirterek, “Bu hususun Türkiye’nin yalnızca iç dinamikleri ile ele alınmamış olmasına da farklı sevindim. Dünkü çalışmada global bir bakış açısı vardı. Zira dünya şu anda son 40 yılın neoliberal iktisat siyasetlerini sorguladığı ve bunlardan bıkkınlığını söz ettiği bir dönemde” diyor.
Selin Sayek Böke ile Hacer Foggo’nun dünkü sunumlarında kamu faydası, eşitlik, adil bölüşüm ve toplumsal adalet ön plana çıkan ögelerden olmuştu. Böke, “Daha çok kazananın daha çok vergi ödediği adil bir nizam kurulacak” demişti.
Tunca, dünkü sunumların ve CHP’li yetkililerin tekliflerinin genel olarak iktisadi açıdan güzel siyasetler olduğunu lakin uygulamasının da ehemmiyet kazanacağına dikkat çekerek, “Bu fizik ve fizik mühendisliği ortasındaki fark üzere bir şey. Fizik nedir? Bilimdir. Lakin fiziğin kullanışlı hale getirilmesini sağlayan mühendislik tarafıdır. İşte iktisadı kullanışlı hale getirecek düzenek da siyasettir” benzetmesi yapıyor.
Yabancı yatırımlar Türkiye’ye döner mi?
Kılıçdaroğlu’nun dünkü kapanış konuşmasında altını çizdiği konulardan birisi de Türkiye’ye pak yabancı parayı getirebilecekleri tarafındaki vaadi oldu. Kılıçdaroğlu, “İktidarımızın birinci üç yılında yüz milyar dolar yatırım gelecek. Ben bu parayı muhakkak getireceğim” tabirlerini kullandı.
Peki şu anda Türkiye’den kaçan yabancı yatırımcılar kaidelerin değişmesi durumunda geri gelir mi?
Tunca, şayet Türkiye yanlışsız bir vizyonla, dünyadaki değişimi de âlâ anlayan yeni bir yola girecek olursa kaynak sorunu olacağını düşünmüyor. Tunca, “Kaynak sorunu fakat mevcut siyasetlerin devam etmesiyle olur ki şu anda Türkiye’de bu var. Lakin bu kaynak badiresi Türkiye, Türkiye olduğu için değil, siyasetlerindeki sıkıntılardan ötürü var” diyor.
CHP Sözcüsü Faik Öztrak dünkü konuşmasında “Türkiye’ye kral değil kural gerekli. Pak güçle, pak üretimle, pak fonlarla, pak toplumla, tertemiz bir gelecek inşa edeceğiz. Biz hazırız. Milletimiz hazır” demişti.
Arzova da şu anda Türkiye’nin yabancı yatırımcı çekmekte zorlandığını, zira buraya gelen yatırımcıların geleceği görmekte zorlandığını söyleyerek, şu yorumu yapıyor:
“Ancak ‘şu kadar para getiriyorum’ demek birinci etapta iktisadi açıdan çok yanlışsız olmayabilir. Zira bu birçok kurala bağlı. Yabancı yatırımcılar birinci başta biraz sizin uygulayacağınız siyasetleri da görmek ister, yani iktidar değişikliği olunca ‘hemen geleyim’ demezler. Lakin yanlışsız siyasetleri uygularsanız ve bunlarda kalıcı, inandırıcı olur, hukuku da yanına eklerseniz tabi ki gelir, zira Türkiye’nin potansiyeli çok yüksek.”
Tunca dünkü toplantının mali kaynaklar açısından iletisi vermesi gereken yerlere verdiğini belirterek, “Belki köyde kahvede oturan bir vatandaşa şu an net ileti veremedi, ki onu da vermesi gerekir. Orası artık işin siyaset kısmı. Lakin biz teknik iktisatçılar bildirisi net anladık” diyor.
Korkmaz: CHP’nin artık somut siyasetleri var
Peki, CHP’nin dünkü vizyon toplantısı iktisatçılar tarafından bu türlü yorumlanırken, siyasi açıdan nasıl bir ileti içeriyor?
Toplantıyı yerinde takip eden Siyaset Bilimci Seren Selvin Korkmaz, Cumhur İttifakı’nın Türkiye’ye vereceği bir vaat olmadığını ve bu nedenle şu anda hudut ötesi operasyonlar ve güvenlik üzere hususlarla bir siyaset çizmeye çalıştığını belirterek, “Diğer taraftan iktidarın CHP’yi ‘eski Türkiye’ ile özdeşleştirme uğraşına karşılık İkinci Yüzyıl sunumu ile Cumhuriyet bedellerinden kopmayan fakat onu dünyanın ve çağın gereklerine uyarlayan bir vizyon ortaya konuldu” yorumu yapıyor.
CHP’nin alanında uzman isimlere yaptırdığı sunumları ise Korkmaz “AKP’nin güçlü takımları bulmakta zorlandığı, liyakatsizliklerin kurumları esir aldığı bir periyotta en parlak beyinleri bir ortaya getirmek umut verici. Siyaset dışı ülkenin geleceği için çalışan insanların bir ortaya gelebileceğini gösterdi” kelamlarıyla kıymetlendiriyor.
CHP’nin bu sunumun akabinde artık somut siyasetlerinin olduğunu ve bunların nasıl tesirli anlatılabileceğinin Böke ve Foggo’nun sunumlarında net formda görüldüğünü belirten Korkmaz, bundan sonra bu siyasetlerin alanda anlatılmasının kıymetli olacağını söylüyor.
Korkmaz, öteki yandan irtibat lisanı açısından ise toplantının 4,5 saat sürmesini yanlışsız bir prosedür olarak görmediğini söyledi. Ortaya çok âlâ bir takımla çıkıldığını ve içi dolu projelerin anlatıldığını fakat çok uzun sürmesi nedeniyle ana iletinin verilmesinde zorlanıldığını belirten Korkmaz, bu nedenle izleyicinin ilgisinin vakit zaman dağıldığını da hatırlattı.