Emirhan Durmaz
İZMİR – Maraş merkezli meydana gelen ve 11 vilayette büyük yıkıma sebep olan sarsıntı sonrası İzmir’in yapı stoğunun niteliği de merak konusu oldu. İzmir’de beklenen zelzelenin mümkün sonuçlarına ve neler yapılabileceğine ait konuşmak üzere İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) İzmir Şube Lideri Aksiyon Ulutaş Ayatar ile bir ortaya geldik.
2020 yılında yaşanan zelzelenin merkezden yaklaşık 70-80 kilometre kadar uzakta meydana geldiğini hatırlatan Ayatar, “Sisam açıklarında meydana gelen ve merkezden bu derece uzakta olan sarsıntı dahi Bayraklı ve Bornova’da önemli yıkıma neden oldu. Esasen bunu merkezde meydana gelecek bir zelzeleye kıyasla, bir ikaz zelzelesi olarak nitelendirebiliriz. Fakat bu nitelikteki zelzelenin dahi bugün hala problemleri çözülebilmiş değil” diye konuştu.
‘DAYANIKSIZLIK ORANI DEĞİL, DAYANIKSIZ BİNALARIN TESPİTİ GEREKİYOR’
Tahminlere ve kabullere dayalı olarak yüzde 60-70 oranında dayanıksız binadan bahsedildiğini aktaran Ayatar, “İzmir’de Maraş büyüklüğünde bir sarsıntı beklenmese dahi oluşacak hasar o bölgeye yakın seviyede olabilir. Münasebetiyle beklenen hasar hiç azımsanacak ölçekte değil. Lakin, temel konuşulması gereken bu oranlar değil, onların hangi binalar olduğunun tespit edilmesidir” sözlerini kullandı.
‘VATANDAŞLAR FİYATSIZ ÖN İNCELEME YAPTIRABİLİR’
İzmir’de yapı stoğuna ait gerekli bilgileri sunacak olan envanter çalışmalarının yürütüldüğünü ve çalışmaların İzmir’de görece daha yeterli seyrettiğini lisana getiren Ayatar, “İzmir Büyükşehir Belediyesi yeni bir çalışma başlatmış durumda. Fiyatsız olarak hizmette olan uygulama ile bina bazında ön inceleme yapılmakta olup tüm vilayette müracaat alıyor. Bu uygulama ile kesinlikle ayrıntılı olarak incelenmesi gereken binalar tespit edilebilecek” diye konuştu.
‘TÜM SİSTEMİ BAŞTAN KURMAMIZ GEREKİYOR’
Denklemin bir ucunun yapı niteliği iken öteki bir ucunun ise afet uyumu olduğunu belirten Ayatar, “On binlerce insanımızı bölgeye ulaşamamaktan ötürü kaybettik. 2023 yılında bu durumu yaşamak çok acı bir şey. Bu sebeple oturup her şeyi baştan düşünmemiz, sistemi baştan kurmamız gerekiyor. Kamu kaynaklarının, devlet imkanlarının yönlendirilmesi lazım. Siyasi ilgileri bir kenara bırakıp merkezi irade ve lokal idarelerin meslek odaları ile işbirliğine gitmesi ve bilimin referans alınması gerekiyor” dedi.
‘MÜHENDİSLİK MERKEZE ALINMALI’
Mühendisliğin yalnızca ruhsatta imza ile değil, hak ettiği yerde olması gerektiğini vurgulayan Ayatar, “Yapı inşalarında tam vakitli şantiye şefi gerekiyor. Bunun yanı sıra ustaların ve müteahhitlerin ehil hale getirilmesi, yetki mühendisliği gerekiyor. Bu bağlamda mühendisliğin merkeze alınması ve alışılmış ki uygun bir kontrol gerekiyor” dedi. Öte yandan, daima zelzelelerin kendisini konuştuğumuzu hatırlatan Ayatar, “Nerelerde sarsıntı olacağı ve nereleri etkileyeceği artık bilinen bir şey. Bizim artık sarsıntının kendisinden çok yapı güvenliğini konuşmamız lazım. Elbette bahis birçok meslek ve disiplini içeriyor. Lakin, yer bilimciler dahi ‘artık biz susalım inşaat mühendisleri konuşsun’ dediler. Bu mevzuya dikkat edilmesi gerekiyor” diye konuştu.