Kur’an-ı Kerim bir mü’minin hayat kitabı, yol göstericisi, adeta kullanma kılavuzu niteliğindedir. Kuran-ı Kerim’de, A’dan Z’ye her soruya karşılık, her çıkmaza bir çıkış yolu vardır. Bunun içindir ki, bir mü’minin tek yapması gereken, Kur’an-ı anlayarak okumaktır.
Yüce kitabımızın tüm müddetleri dikkat alımlı ve yol gösterici olmakla birlikte, kimilerinde bize verilen nimetlerden teker teker bahsedilir. Bunlardan birisi Nahl müddetidir. Nahl mühleti ile alakalı her şeyi bu yazıda sizler için derledik…
Nahl ne demektir? Nahl mühletinin ana konusu nedir?
Nahl, “bal arısı” demektir. Nahl Mühleti 68. ve 69. Ayette Şanlı Allah şöyle buyurur:
(en-Nahl, 68-69)
Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
“Mü’min, bal arısına misal. Pak olan şeyleri yer, pak olan şeyler ortaya koyar, pak yerlere konar ve konduğu yeri ne kırar ne de incitir. Düştüğünde ise kırılmaz, bozulmaz.”
Arılar O kadar paktır ki pisliklerin üzerine konmaz ve onları yemezler.
Öyle bir sanat sahibidir ki, âlemin cümle mîmar ve mühendisleri toplansa onun yaptığı işi yapamazlar.
İşte böylelikle, onların yaptığı balda, zâhirdeki hastalıklara şifâ olduğu üzere hâllerini tefekkürde de bâtınî hastalık olan cehâlete şifâ vardır.”
Rahmân ve Rahîm Allah’ın adıyla
1. Allah’ın (kıyamet ve azapla ilgili)[1] emri geldi; artık onu çabuklaştırmak istemeyin. O, (müşriklerin) eş tuttukları şeylerden münezzeh (tamamen uzak) ve uludur.
2. (Allah,) kullarından dilediğine melekleri, buyruğu (demek olan) vahiyle[2] indirir; “(insanları) uyarın, elbet benden diğer ilâh yoktur; buyruklarıma uygun yaşayın/karşı gelmekten sakının” diye.
3. Gökleri ve yeri hak (bir nizam) ile O yarattı. O, onların ortak koştuklarından büyüktür.
4. O, insanı meni(deki sperma)dan yarattı. (Böyle iken) bir de görürsün ki o, (büyüyüp yetişince Allah hakkında) apaçık tartışan bir düşmandır. [krş. 36/77]
(Yaratılma oluşumunu uygunca düşünen, aklını nefsânî ve şeytânî hislerin güdümünden kurtaran insan, yaratan Rabbine hürmet duyar ve buyruklarına uyar. Zira “kendini (yaratılışını ve gayesini) bilen, Rabbini bilir” sözüyle Allah’a karşı başkaldırı aptallığında bulunamaz.)
5. (Büyük ve küçük baş) hayvanları da yarattı, onlarda sizin için ısıtacak (ve koruyacak) şeyler ve birçok menfaatler vardır. Onlar(ın etinden ve yağın)dan da yersiniz.
6. (Onları) akşamleyin getirdiğiniz, sabahleyin meraya/otlamaya saldığınız vakit onlarda sizin için bir hoşluk (ve zevk) vardır.
7. (O hayvanlardan bazısı) ağırlıklarınızı yüklenip sizin fakat (binbir türlü) zahmetle (veya yarı canınızı tüketerek) varacağınız bir memlekete taşırlar. Elbet ki Rabbiniz çok şefkatli, çok merhametlidir. [bk. 23/21-22; 40/79-81; 43/12-14]
8. Atları, katırları ve merkepleri, hem kendilerine binmeniz için hem de süs (hayvanı) olarak (yarattı). O, sizin şimdi bilemeyeceğiniz kaç (binecek) şeyleri de yaratır. [bk. 16/80-81]
9. Yolun doğrusunu bildirmek Allah’a aittir. Ondan sapan (eğri yol)lar da vardır. O dileseydi hepinizi gerçek yola iletirdi.
(Fakat imtihan için hakikat yolu seçip onda gitmeyi yahut sapmayı bizim tercihimize bıraktı.)
10. Gökten sizin için su indiren O’dur. İçilecekler bundandır. İçinde (hayvanları) otlattığınız bitkiler de bundandır. [bk. 15/22; 39/21; 56/68-70]
11. (Allah) size onunla; ekin, zeytin, hurma, üzümler ve her meyveden bitiriyor. Elbet bunda düşünen kimseler için elbette (bir ibret ve Allah’ın kudretine) kanıtlar vardır. [bk. 6/99; 7/57; 27/60]
12. Geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı hizmetinize/istifadenize verdi. Yıldızlar da O’nun buyruğuyla boyun eğmişlerdir. Elbet ki bun(ların her birin)de aklını kullanan bir toplum için deliller/ibretler vardır.
(Elbette düşünemeyenler ve nankörlük edenler bunlardaki kanıt ve ibretleri görmezler. Kendisinde niyet yeteneği olan beşerler düşünür. Evvel varlığının farkında olur; kendisini insan olarak bilir. Bu türlü olunca da zarurî olarak Rabbini bilir ve Rabbi ile kendisi ortasındaki bağı/alâkayı düşünür. Artık sorumluluk yüklenmeye ve gereğini yerine getirmeye başlar.)
13. Yeryüzünde yarattığı rengârenk şeyleri de sizin istifadenize vermiştir. Bunda öğüt alan kimseler için elbette bir ibret (alacağı dersler) vardır.
14. Kendisinden taze et (balık)[3] yemeniz ve ondan (inci, mercan gibi) giyineceğiniz (takınacağınız) bir ziynet çıkarmanız için denizi istifadenize sunan da O’dur. Gemilerin de denizde (suları) yara yara akıp gittiğini görürsün. Bu da, (Allah’ın) lütfundan (nasip) arayasınız ve (O’na) şükredesiniz diyedir.
15-16. Yeryüzü sizi sarsmasın diye (Allah) yeryüzünde sağlam/sabit dağları, yolunuzu bulasınız diye de ırmakları, yolları ve kaç alametleri[4] (yaratıp) bıraktı (ki bunlar) ve yıldızlarla (insanlar) gerçek yolu bulurlar. [bk. 21/31; 79/32]
17. Hiç yaratan (Allah), yaratmayan üzere midir? Hâlâ (aklınızı kullanıp) ibret almayacak mısınız?
18. Şayet Allah’ın nimetini saymaya kalkışsanız onu sayamazsınız. Elbet Allah çok bağışlayan, çok esirgeyendir.
(Madem ki Rabbimizin nimetlerini asla sayamayız, öyleyse akl-ı selîm sahibi bir insan olmanın gereği olarak, O’nun nimetlerine karşı nankörlük yapıp da küfür ve isyana sapmak değil, tersine ibadet ve buyruklarını hayatımıza hâkim kılarak O’nu tanıdığımızı göstermek ve şükrünü yerine getirmek lazımdır.) [bk. 14/7]
19. Allah, gizlediğiniz şeyleri de açıkladığınız şeyleri de bilir.
20
21. (Onlar) canlı değil, ölüdürler. (Bundan ötürü bu heykel putlar, gerek kendilerinin, gerek kendilerine seremoni yapan/tapınanların) ne vakit dirileceklerini de bilmezler.
(Âyet-i kerîmede, hem putlara hem de onlara bağlanıp tapınanlara bir alay tabiri vardır. Ey müşrikler! Aklınızın basitliğinden/ilkelliğinden mi yoksa Allah’ı ve O’ndan gelenleri gündemde tutmama inadınızdan mı onlara bağlanıyorsunuz? İslâm öncesi Arap müşrikleri, putlarının önüne masraf dilek ve şikayetlerini lisana getirirlerdi. Hatta uzak bir yerden/yoldan gelenler evvel putlarını ziyaret eder, sonra evlerine/işlerine masraflardı.)
22. İlâhınız tek bir ilâhtır. Ancak âhirete inanmayanların kalpleri bu gerçeği inkâr eder. Onlar, büyüklük taslayanlardır.[5] [bk. 38/5; 39/45]
23. Kuşku yok ki Allah, (onların) gizlediklerini de açığa vurduklarını da bilir (ve görür). O, büyüklük taslayanları (asla) sevmez.
24. Onlara: “Rabbiniz ne indirdi?” denildiği vakit: “Evvelkilerin masallarını!” derler. [bk. 25/5-9]
25. (Böyle söylemeleri ve günahlara rehberlik etmeleri) kıyamet gününde, hem kendi günahlarını tam olarak hem de bilgisizce saptırdıkları kimselerin günahlarından (bir kısmını) da yüklenip taşımaları içindir. Bir bakın hele, yüklendikleri şey ne kötüdür!
(Bu iki âyet-i kerîmede görüldüğü üzere, Allah’ın indirdiğini beğenmeyip kendi benlikleri/hevâ ve hevesleri doğrultusunda batıl yolu tercih eden ve öbür insanları da bu yola götürmede önderlik edenler ve onların peşinden gidenler, işlenen günahlarda ortaktırlar.) [krş. 2/165-167]
26. Onlardan (yani müşriklerden) evvelkiler de (peygamberlerine) hile (ve tuzak) kurmuşlardı da Allah(’ın azabı), onların binalarını temellerinden (yıkmak için) gelmiş, (rüzgar ve zelzele ile) üstlerindeki tavan başlarına çökmüştü. Bu azap onlara fark etmedikleri yerden gelmişti.
27. Sonra kıyamet günü (Allah) onları rezil edecek ve: “Hani (benim yerime kendisine bağlanıp da) onlar namına (İslâm’ın buyruklarına nazaran yaşamak isteyen mü’minlere) düşman olduğunuz ortaklarım nerede?” diye soracak. (Kendilerine) ilim verilen (mü’min)ler de: “Elbette bugün rezillik ve kötülük, küfre/inkâra sapanlar üzerinedir.” diyecek(ler).
(Müşrikler kendileri üzere, putlara ve putlaştırdıklarına hürmet duymayan, tâğûtlarla uzlaşmayan, lakin Allah’ın indirdiği prensiplere nazaran yaşamak isteyen mü’minlere düşman kesiliyorlardı.) [bk. 4/44]
28. (Ama, Allah’ın buyruklarını hiçe sayıp küfür ve şirk yoluna saparak) kendilerine zulmederlerken meleklerin canlarını alacağı kimseler (ölüm anında): “Biz hiç kötülük yapmazdık.” (küfre ve şirke sapmazdık)[6] diyerek teslim olur (merhamet umar)lar. Hayır! Elbet ki Allah, yapmakta olduğunuz şeyleri hakkıyla bilendir. [krş. 4/97-98]
29. O halde içinde ebedî kalmak üzere cehennemin kapılarından girin. (İman ve İslâm’a karşı) büyüklük taslayanların yeri ne kötüdür!
30. Allah’a saygılı olup buyruğuna uygun yaşayanlara: “Rabbiniz ne indirdi?” denildi. Onlar da: “Hayır/iyilik (indirdi).” dediler. Bu dünyada hoş davrananlara hoşluk (çok uygun mükâfatlar) vardır. (Onlar için) âhiret yurdu elbette daha iyidir. (Günahlardan) sakınan/Allah’ın buyruğuna uygun yaşayanların yurdu gerçekten ne güzeldir!
31. (O hoş yurt,) Adn cennetleridir ki o kimseler oraya girecekler. Onun alt tarafından ırmaklar akar, onlar için orada istedikleri (her) şey vardır. Allah, takvâya eren (ihlasla buyruğuna uygun yaşayan)ları bu türlü mükâfatlandırır. [bk. 41/30-32; 43/71]
32
33. (O inkârcılar) kendilerine, lakin meleklerin gelmesini yahut Rabbinin (azap) buyruğunun gelmesini mi bekliyorlar? Onlardan evvelkiler de o denli yaptı. Allah onlara zulmetmedi, lakin (inkârlarıyla) onlar kendi kendilerine zulmediyorlardı.
34
35. Müşrik olan (Allah yerine öteki şeylere bağlanan/tapan)lar: “Eğer Allah dileseydi, biz de babalarımız da O’ndan öbür hiçbir şeye tapmazdık ve O’nun (emri) dışında hiçbir şeyi haram kılmazdık.” dediler. Kendilerinden evvelkiler de bu türlü yaptı. (Kendi cürümlerini Allah’a yüklemek istediler.) Peygamberlerin üzerine apaçık bir bildiriden diğer (bir şey) düşer mi?
36. Andolsun ki biz her ümmete: “Allah’a kulluk edin ve (Allah’ın buyruklarını yapmaktan meneden ve hevâsına nazaran dine ilişkin karar koyup ilahlık taslayan) tâğûttan kaçının.” diye bildiride bulunan bir peygamber gönderdik. Onlardan kimine Allah (niyet ve uğraşına göre) hidayet etti, kiminin hakkında da (kötü niyet ve amellerine göre) sapıklık (sıfatı) katılık kazandı. İşte, gezin dolaşın yeryüzünde de (peygamberleri) yalanlayanların sonu nasıl oldu bakın! [Tâğût için bk. 2/256-257 ve 4/60, 76; 96/6-7 açıklamaları]
(Âyet-i kerîmede geçtiği üzere bütün peygamberler, insanları Allah’a kul olmaya çağırmak ve tâğûtlardan sakındırmak için gönderilmiştir. Zira tâğûtlar, kendilerini Rab yerine koyarak Allah’ın dinine karşılık, kendileri kural ve yaptırımlar koymuşlar ve insanları Allah’ın buyruklarını yapmaktan alıkoymuşlar ve yasaklamışlardır. Hatta onları mecburî olarak kendi din, fikir ve sistemlerine bağlamaya çalışmışlar, reddedenlere hasım kesilmiş ve hor görmüşlerdir; en tehlikeli durum da budur (bk. 2/256; 79/24). Sahabe-i kirâm’ın çocuklarına birinci öğrettiği sözlerden biri, “Âmentü billâh ve kefertü bi’t-tâğût” (Allah’a iman ettim, tâğûtu red ve inkâr ettim) kelamıdır.)[7]
37. (Ey Muhammed!) Sen onların gerçek yolda olmaları için ne kadar çırpınsan da kuşku yok ki Allah, (kötü niyet ve amellerinden dolayı) sapıklıkta bırakacağı kimseleri yanlışsız yola iletmez.[8] Onların bir yardımcıları da yoktur.
38-39. Onlar: “Ölen kimseyi Allah diriltmez.” diye var güçleriyle Allah’a yemin ettiler. Hayır! (Âhiret için diriltecektir. Bu,) O’nun kendisinin üzerine (aldığı) gerçek/kesin bir vaadidir. Ama insanların birden fazla bilmezler. (Allah, dirilme) hakkında ihtilaf ettikleri şeyi onlara açıklamak ve inkâr edenlerin de, kendilerinin gerçekten yalancı olduklarını bilmeleri için (diriltecektir.)
40. Biz bir şeyin (olmasını) istediğimiz vakit, kelamımız yalnızca: “Ol” demektir ve (o da) derhal oluverir. [krş. 31/28; 36/82; 54/50]
41. (Kendilerine) zulmedildikten sonra Allah’ın dini uğrunda göç edenler var ya, dünyada onları elbette bir yere güzelce yerleştireceğiz. Âhiret mükâfatı ise elbette daha büyüktür. Keşke bilmiş olsalardı.
42. Onlar (eziyetlere) sabredenler ve Rablerine güvenip dayananlardır.
43. (Ey Resûlüm!) Senden evvel de, fakat kendilerine vahyettiğimiz erkekleri (peygamber olarak) gönderdik. Bilmiyorsanız zikir ehline (Allah’tan korkan, bilgisi ve yaşantısı ile emniyetli kimselere) sorun.[9] [krş. 21/7]
44. (O peygamberleri) apaçık kanıtlar ve kitaplarla (göndermiştik). Sana da bu zikri (Kur’an’ı) indirdik ki kendileri için insanlara indirilen şeyi bildirip açıklayasın. Olur ki uygunca düşünürler.[10]
45. Makûs işler için hile düzenleyenler, Allah’ın kendilerini yere batırması yahut düşünemedikleri bir yerden kendilerine azabın gelmesi konusunda emin mi oldular? [bk. 67/1617]
46. Veya dönüp dolaşırlarken (azabın) kendilerini yakalamasına karşı (emin mi oldular)? Onlar, (buna mahzur olup Allah’ı) aciz bırakacak değillerdir.
47. Veyahut (Allah’ın) azar azar eksiltmek suretiyle kendilerini almayacağından da emin mi oldular? Elbet ki Rabbiniz çok şefkatlidir, çok merhametlidir. [krş. 7/4, 99-100]
48. Onlar, Allah’ın yarattığından rastgele bir şeyi görmediler mi ki onun gölgeleri (bile ilâhî kanuna) boyun eğerek Allah’a secde halinde sağda ve solda yer değiştirir(ler).
49. Göklerde ve yerde bulunan canlılar ve melekler, yalnız Allah’a secde eder(ler) ve onlar asla büyüklenmezler.[11]
50. Onlar, kendilerinden (sonsuz) üstün olan Rablerinden (ve azabından) korkarlar ve kendilerine emredilen şeyleri yaparlar.
51. Allah: “İki ilâh edinmeyin. O, fakat bir tek ilâhtır. Yalnız benden korkun (bana kulluk edin)!” buyurdu.
(Hayata hükümran olan yalnız Allah’tır. O’nun buyruklarının önüne geçme, onları geçersiz kılma ve onların yapılmasına mani olma da sesli yahut sessiz kendini ilâh yerine koyma olup bu konuda onlara istekli itaatte de onları ikinci, üçüncü ilâh/Rab edinme vardır ki bu durumda bütün hayat sistemi bozulur. Diğer Rab edinenlere de Allah cenneti haram kılmıştır.) [bk. 5/72]
52. Göklerde ve yerde olan şeyler lakin O’nundur. Din de, hep fakat O’nun (olup itaat de fakat O’na)dır. O denli iken siz Allah’tan diğerinden mı korkuyor (da O’nun buyruklarına uygun yaşamıyor)sunuz?
(Yüce Allah zâtında, sıfatlarında bir olduğu üzere, mülkünde, dinin sahibi olmasında, karar ve hâkimiyetinde de birdir. İslâm’a nazaran bütün buyruklar Allah’ın buyruğuna uygunluğu dâhilinde geçerlidir. Kulluk, lakin Allah’ın buyruklarına itaatle gerçekleşir.)
53. Üstelik, sizde nimet namına ne varsa hepsi Allah’ındır. Yeniden, size bir sorun dokunduğu vakit da yalnız O’na sığınırsınız. [bk. 17/67]
54. Sonra sizden o badireyi aç(ıp kaldır)dığı vakit, içinizden bir kısmı Rablerine ortak koşarlar (putlara, tâğûtlara bağlılık gösterirler).
55. (Böyle yapmaları) kendilerine verdiğimiz (nimetler)e nankörlük etmelerinden dolayıdır. Öyleyse (dünyada şimdilik) eğlenedurun, yakında (başınıza ne geleceğini) bileceksiniz!
56. Onlar kendilerine rızık olarak verdiğimiz şeylerden (veya bütçelerinden) hiçbir şey bilmeyen (tapınıp bağlandıkları put/heykel)ler için hisse ayırırlar. Allah’a Andolsun ki uydurup durduğunuz şeylerden ötürü katiyen hesaba çekileceksiniz. [krş. 6/136]
57. O (müşrikler), kızların Allah’a ilişkin olduğunu sav ediyorlar. Hâşâ! O bundan münezzehtir (şânı aziz ve bundan uzaktır). Hoşlandıkları (oğlan çocuklarını) ise kendilerine (nispet ediyorlar). [bk. 43/15-18; 53/21-22]
58. Onların birine, kızı olduğu müjdelenince öfkelenmiş olarak yüzü simsiyah kesilir.
59. Kendisinin (kız doğumuyla) müjdelenmesinin, (zannınca) kötülüğünden ötürü toplumdan (utanıp) gizlenir (ve bu durum karşısında ne yapacağını düşünür) aşağılanma (ve utanç) içinde onu (sağ) mı tutsun, yoksa toprağa mı gömsün? Bakın hele! Verdikleri karar ne kötüdür![12]
60. Âhirete inanmayanlar için (işte bu türlü ve daha nice) makûs mesel (sıfat ve örnekler) vardır. En yüksek mesel (sıfat ve örnekler) ise Allah’ındır. O mutlak galiptir, karar ve hikmet sahibidir.
61. Allah, insanları zulümlerinden ötürü (hemen) cezalandırsa idi, (yer) üstünde hiçbir canlı bırakmazdı. Lakin O, onlar(ın cezasın)ı takdir edilmiş (belirlenmiş) bir vakte kadar geciktirir. Onların eceli gelince, ne bir saat geri kalırlar ne de ileri geçerler. [krş. 18/58; 35/45]
62. İstemedikleri şeyleri Allah’a ilişkin kılarlar. Üstelik lisanları de en hoş (sonuc)un elbet kendilerinin olduğuna dair palavra söyleyip durur. Hakikatte ise onlar için ateş vardır ve onlar (cehenneme) önde gitmiş (gidecek) olanlardır.
63. (Ey Muhammed!) Allah’a yemin olsun, senden evvelki ümmetlere de (peygamberler) gönderdik. Lakin şeytan onlara işlerini süsleyip güzel gösterdi. İşte o, bugün onların (yani inkârcıların) dostudur. Onlar için acıklı bir azap vardır.
64. (Bu) Kitab’ı sana lakin, hakkında ihtilaf ettikleri şeyi kendilerine açıklaman için, bir de inanan bir kavme yanlışsız yol rehberi ve rahmet olsun diye gönderdik.
(Peygamberimiz, “Bu Allah’ın Kitabı olan Kur’an… âlâ ile kötüyü, hak ile batılı ayırt eden bir yol göstericidir. Büyüklük taslayarak onu terk edenin Allah belini kırar. Gerçek yolu onun dışında arayan sapıklığa düşer… Alımlar ona doymaz, takvâ sahipleri ondan usanmaz, onun ilmini bilen ileri sarfiyat, onunla amel eden sevap kazanır. Onunla hükmeden adaletli davranır, ona sıkı sıkıya sarılan hakikat yolu/hidayeti bulur.” buyurmuştur.) [Tirmîzî, “Fedâilu’l-Kur’ân” 14]
65. Allah, gökten yağmur indirdi. Onunla yere (kuruyup) vefatından sonra hayat verdi. Elbet ki bunda (can kulağıyla) dinleyen kimseler için, elbette bir ibret (ve Allah’ın kudretine bir işaret) vardır.
66. Sizin için sağılan hayvanlarda da bir ibret (ilâhî kudrete bir işaret) vardır. Size onların karınlarındaki fers (midede sindirilmiş gıdalar) ile kan ortasından, içenlerin boğazından çarçabuk geçen halis bir süt içiririz.[13]
67. Hurma ağaçlarının meyvelerinden ve üzümlerden hem içki hem de hoş olan rızık ediniyorsunuz.[14] Aklını kullanan bir toplum için bunda bir ibret vardır. [bk. 2/219; 5/90-91 ve dipnotları]
68. Rabbin bal arısına şöyle vahyetti:[15] “Dağlardan, ağaçlardan ve (halkın sizin için) kurdukları çardaklardan (göz göz) konutlar edin.
(Âyet-i kerîmede görüldüğü üzere bal arısının bal yapacağı çiçeği bilmesi, bulması, hatta bunun için ta uzaklara gitmesi bir sevk-i alışılmış (içgüdü)nün değil, ilâhî sevkin sonucudur. Allah’a inananlar, buna da bu türlü inanır.)
69. “Sonra meyve (ve çiçek)lerden ye. (Bunun için) Rabbinin (bal üretimi için) kolaylıklar gösterdiği (öğreti) yollarına boyun eğerek gir.” Onların karınlarından rengârenk[16] bir içecek (bal şerbeti) çıkar ki o, beşerler için bir şifa[17] (kaynağı)dır. Elbet ki bunda düşünecek bir toplum için bir ibret (ve Allah’ın kudretine işaret) vardır.
70. Sizi Allah yarattı, sonra da sizi O öldürecektir. İçinizden kimi de daha evvel kimi şeyleri bilirken, sonra (küçük çocuk gibi) bir şey bilmemesi için ömrünün en makûs (düşkün devre)sine götürülür. Allah (her şeyi hakkıyla) bilendir, (her şeye) kâdirdir.[18]
71. Allah rızık bakımından kiminizi kiminize üstün kıldı. Bol rızık verilenler ellerinin altında bulunanlara kendi rızıklarını (kendileriyle eşit düzeye çıkacak derecede) vermezler. (Halbuki Allah, onların rızkını kendilerine emanet olarak vermiştir.) Bu bu türlü iken Allah’ın nimetini inkâr mı ediyorlar? [krş. 70/24-25]
72. Allah, size kendilerinizden eşler verdi; eşlerinizden de size oğullar ve torunlar verdi ve size hoş (ve temiz) şeylerden rızık verdi. Bu türlü iken onlar tekrar batıla[19] inanıyorlar da Allah’ın nimetine (karşı) hâlâ nankörlük mü ediyorlar?
73. (O nankörler) Allah’ı bırakıp onlar için göklerden ve yerden hiçbir rızka (hiçbir şeye) sahip olmayan ve buna güçleri de yetmeyen şeylere tapıyorlar. [bk. 16/20-22]
74. Allah’a karşı birtakım benzerler icat etmeyin (birtakım varlıkları yüceltip O’na denk hâle getirmeyin). Zira Allah (her şeyi) bilir. Siz ise bilmezsiniz. [bk. 2/165]
75. Allah şöyle bir temsil getirdi: Hiçbir şeye gücü yetmeyen ve diğerinin malı olan bir köle ile, tarafımızdan kendisini hoş bir rızıkla rızıklandırdığımız, o da bundan bilinmeyen ve âşikâr harcayan (hür) bir kimse hiç eşit olur mu? Bütün hamd Allah’ındır. Fakat onların birçok bilmezler. [krş. 39/29]
76. Allah şu iki adamı da temsil getirdi: Biri dilsizdir, hiçbir şeye gücü yetmez, efendisinin üzerine yüktür; onu nereye gönderse bir hayır(lı netice) getirmez. (Şimdi) bu (zavallı), kendisi gerçek bir yol üzerinde olan, adaleti söyleyip uygulayan (çalışkan) kimse ile denk olur mu?
77. Göklerin ve yerin gaybı(nı bilmek) Allah’a mahsustur. Kıyamet işi, öteki değil, fakat bir göz kırpma üzeredir yahut daha yakın (daha hızlı)dır. Zira Allah her şeye kâdirdir.
78. Allah sizi, hiçbir şey bilmezken annelerinizin karnından çıkarmıştır. Şükredesiniz diye size işitme (duyusu), gözler ve gönüller vermiştir. [krş. 32/9]
79. Onlar göğün boşluğunda ilâhî buyruk dâhilinde (uçan) kuşları görmediler mi? Onları (havada) tutan fakat Allah’tır. Doğrusu bunda inanan bir toplum için birçok ibretler (Allah’ın kudretine işaretler) vardır. [bk. 67/19]
80. Allah, size konutlarınızı oturulacak (ve dinlenilecek) bir yer yaptı. Yeniden sizin için hayvanların derilerinden gerek göç (ve yolculuk) gününüzde gerek ikamet gününüzde hafif gör(üp taşıy)acağınız (çadır gibi) konutlar; yünlerinden, tüylerinden ve kıllarından bir vakte kadar (kullanacağınız) hem giysilik ve döşemelik hem de geçimlik (için satılık kumaşlar) verdi.
81. Allah, yarattığı şeylerden sizin için gölgeler yaptı. Dağlarda (sığınılacak) barınaklar var etti. Sizi sıcaktan koruyacak elbiseler ve savaşınızda koruyacak elbiseler (zırhlar) verdi. Böylelikle (Allah) size nimetini tamamlıyor ki siz müslüman olup selamet bulasınız. [bk. 16/7-8]
82. Şayet (bu hakikatlere ve çok nimetlere rağmen) yeniden de yüz çevirirlerse, artık senin üzerine düşen, fakat açıkça bildirmektir.
83. Onlar hem Allah’ın nimetini bilirler (kabul ederler) hem de (O’ndan diğerine tapınmak suretiyle) bunu inkâr ederler. Zati onların birden fazla kâfir/nankör kimselerdir. [bk. 9/31; 16/51-52]
84. O gün (kıyamette) her ümmetten bir (peygamberi kendilerine) şâhit göndereceğiz; sonra o kâfirlere ne (itiraz için) müsaade verilir ne de özür dilemeleri istenir. [bk. 4/41]
85. O (küfre sapan) zalimler, azabı görünce (yalvarsalar bile) artık onlara ne (azap) hafifletilir ne de kendilerine mühlet verilir.
86-87
88. Küfre sapıp da (insanları) Allah yolundan alıkoyanlara (böyle) bozgunculuk yapmalarından ötürü, azap üstüne azap artırırız.
89. O gün (kıyamette) her ümmet içinden kendilerine bir (peygamberi) şâhit göndereceğiz. (Resûlüm!) Seni de onların (hepsinin) üzerine şâhit getireceğiz. Biz sana (bu) Kitab’ı, her şey için bir açıklama, bir yanlışsız yol rehberi, bir rahmet ve müslümanlara bir müjde olarak indirdik. [bk. 4/41; 16/84]
90. Kesinlikle ki Allah adaleti, uygunluğu ve yakınlığı olana (özellikle akrabaya muhtaç oldukları şeyleri) vermeyi emreder; ahlâksızlığı/hayasızlığı, kötülüğü, zulmü/azgınlığı yasaklar. Uygunca anlayıp tutasınız diye size (böylece) öğüt verir.[20]
(Âyet-i kerîmedeki “fahşâ” sözü; zina, ahlâk dışı davranışlar ve birleşmeler, hayasızlık, açıklık, çıplaklık, çıplak fotoğraflar ve bu cinsten sinema, tiyatro, dans üzere, haram/günah sayılan bütün fiilleri içine alır. Gerek Allah’ın gerek kulların haklarını çiğneyen her türlü hareket de ‘bağy’ tabirine dahildir. Ulu Allah’ın bu buyruğu ve nehyi karşısında düzgünlüğün, hoşluğun ve adaletin, lakin O’nun kararlarına uygun olarak yerleşmesi; toplumları çürütüp çökerten zulüm, fuhuş ve her türlü berbatlığın ve azgınlığın da yeniden O’nun kararlarına uygun olarak kalkması için müslüman, imanının gereği olarak her devaya başvurur. Yoksa yeterlilik ve adaletin gerçekleşmesi, zulüm ve makûs işlerin kalkması yalnızca düşünmek ve istemekle olmayacaktır. [bk. 5/44-45, 47 ve dipnotları] İbnü’l-Esîr, “Adalet, hevâ ve hevese meyletmeden, bir şeyin hak ve hukukunu tam olarak yerine getirmektir.”[21] demektedir. Ulu Allah, adaleti herkese karşı farz, aksi olan zulmü de haram kılmıştır. İster kendisi, ister akrabası, ister kızgın olduğu birisi (5/8), isterse kâfir olsun adalet kaidedir. Zira bütün toplumlar adaletsizlik ve zulümle bozulmuş ve yıkılmıştır.)
91
92. Siz ise bir topluluğun, öteki bir topluluktan (sayı ve malca) daha çok olmasından ötürü (haksızlık yapmak için) yeminlerinizi, aranızda bir hile vasıtası edinerek (iyi amellerinizi bozmayın; bu türlü yaparak) ipliğini sağlamca eğirip büktükten sonra, onu çözüp bozan bayan üzere olmayın. Allah, bununla sizi imtihan etmektedir. Hakkında ayrılığa düştüğünüz şeyleri (Allah) kıyamet gününde elbette size açıklayacaktır.
93. Allah dileseydi sizi(n hepinizi) bir tek ümmet yapardı. Ama O, dilediğini (kötü niyet ve amelleri gereği olarak) sapıklıkta bırakır, dilediği kimseyi de hakikat yola iletir. Ve siz yaptığınız (Allah’ın razı olmadığı bütün) işlerden muhakkak hesaba çekileceksiniz. [bk. 10/99; 11/118-119]
94. Yeminlerinizi aranızda hile ve fesat (için vasıta) edinmeyin. Zira (İslâm’da) sağlam yerleşmişken bir ayak (sizin yüzünüzden) kayar da böylelikle (insanları) Allah’ın yolundan alıkoymuş olacağınızdan ötürü (hak ettiğiniz) berbatlığı tadarsınız. (Âhirette de) size büyük bir azap vardır.
(Âyette belirtildiği üzere, yeminleri hile ve aldatma vasıtası yapmak, hem vicdanları sarsar, inancın sağlam olmadığını gösterir, hem de diğerlerine makûs örnek olduğundan İslâm’a gireceklere mânî olur. Cezası da âyette bildirilmiştir.)
95. Allah’a verdiğiniz kelamı, az bir pahaya (yani dünyalığa) satmayın. Şayet bilirseniz, fakat Allah’ın katında olan sizin için daha iyidir.
96. Sizin yanınızdaki (dünyalıklar) tükenir, Allah’ın katındakiler bâkîdir (tükenmez). Sabredenlere mükâfatlarını, elbette yapmakta olduklarının en hoşuna nazaran vereceğiz. [krş. 4/40; 29/7; 39/35]
97. Erkek ve bayandan kim mü’min olarak sâlih (sevaplı) amel işlerse, elbette onu (dünyada) hoş bir hayatla yaşatırız. Ve (âhirette) onlara mükâfatlarını, yapmakta olduklarının en hoşuyla veririz.
98. Kur’an’ı oku(mak iste)diğin vakit, o kovulmuş/lanetlenmiş şeytandan Allah’a sığın (“Eûzû billâhi mine’şşeytâni’rracîm” de).
99. Gerçek şu ki inananlara ve Rablerine güvenip dayananlara onun etki gücü yoktur. [krş. 15/39-40]
100. O (şeyta)nın etki gücü, fakat (Allah yerine) onu dost edinenlere ve onunla ‘Allah’a ortak koşanlaradır.’
101. Biz, bir âyetin yerini (hükmünü) diğer bir âyetle değiştirdiğimiz vakit Allah neyi indireceğini çok güzel bilirken onlar (Peygamber’e): “(Bunları) uyduran lakin sensin.” dediler. Hayır! (Öyle değil), onların birden fazla (gerçeği ve nesihteki hikmeti) bilmezler. [bk. 2/106]
102. De ki: “Onu (Kur’an’ı,) Rûhu’l-Kuds (Cebrail), inananları (imanlarında) sağlamlaştırmak, müslümanlara gerçek yolu göstermek ve onlara müjde vermek üzere hak olarak Rabbinin katından indirdi.”
103. Andolsun ki biz, onların (peygamber hakkında): “Ona kesinlikle (yabancı) bir insan öğretiyor.” dediklerini biliyoruz. Halbuki sapıp kendisine yöneldikleri o (hıristiyan) kimsenin lisanı yabancıdır.[22] Bu (Kur’an) ise apaçık Arapça bir lisandır.
104. Allah’ın âyetlerine inanmayanları; Allah asla gerçek yola iletmez, üstelik onlara acıklı bir azap vardır.
105. Palavrası lakin Allah’ın âyetlerine inanmayanlar uydurur. İşte asıl yalancılar onlardır.
106. Kalbi imanla (tevhid ile) huzur bulmuşken, (dinden dönmeye) zorlananın dışında, kim imanından sonra Allah’ı inkâr eder yahut (emirlerini kabul etmeyip) gönlünü küfre/kâfirliğe açarsa, Allah’tan onların üzerine (büyük) bir gazap vardır; en büyük azap da onlar içindir.[23]
107. Bu da gerçekte onların, âhirete karşı dünya hayatını tercih edip sevmeleri yüzündendir. Nitekim Allah, kâfirler toplumunu yanlışsız yola eriştirmez.
108. İşte onlar, Allah’ın (bu sebeple) kalplerini, kulaklarını ve gözlerini mühürlediği kimselerdir. Onlar gafillerin ta kendileridir.
109. Hiç elbet onlar, âhirette ziyana uğrayanların ta kendileridir.
110. Sonra (bil ki) Rabbin, (dinlerinden dönmeleri için) fitneye/eziyete uğratıldıktan sonra (yurtlarından) göç eden, sonra (da Allah yolunda) savaşan ve dayanıp/direnip sabredenlerden yanadır. O(nlardan kimilerini lisanıyla dinlerinden döndüren fitne)den sonra (imanlarını tazeleyip bu fiilleri yapanlara), Rabbin elbette çok bağışlayıcı, çok esirgeyicidir.
111. O gün (kıyamette) herkes gelip kendi canı(nı kurtarmak) için uğraşır ve herkese yaptığı(nın karşılığı) tam olarak verilir; onlara asla haksızlık yapılmaz. [krş. 80/34-42]
112
113. Andolsun ki onlara içlerinden bir peygamber geldi de onu yalanladılar. Onlar zulmedip dururlarken azap da (Bedir hezîmeti ile) onları yakalayıverdi. [krş. 14/28-29; 28/58-59]
114. Artık Allah’ın size helal ve pak olarak verdiği şeylerden yiyin.[25] Eğer O’na kulluk ediyorsanız, Allah’ın nimetine şükredin.
115. (Allah) size lakin ölüyü, kanı, domuz etini ve Allah’tan diğeri için kesilen (hayvanlar)ı haram kıldı. Fakat kim de çaresiz kalırsa, saldırmaksızın, (ihtiyaç olan) hududu aşmaksızın (isteksiz yiyebilir.) Zira Allah hakkıyla bağışlayan, merhamet edendir. [krş. 2/173; 6/145]
116. Dillerinizin (birçok şeyi) palavra yanlış nitelendirmesiyle (kendi başınıza göre): “Bu helaldir, bu haramdır.” demeyin. Allah’a karşı palavra uydurmuş olursunuz. Allah’a karşı palavra uyduranlar ise elbet iflah olmazlar.
(Dinî kararları bilmeden yahut kendi hevâmız ya da mevki ve şöhret için verilen fetvâlar yahut İslâm’a alışılmamış verilen kararlar de Hz. Peygamber’in sözü ile, “Hem sapar, hem de saptırırlar” nitelemesine sebeb olur. Tekrar Hz. Peygamber buyurur ki: “Muhakkak benden sonra gece karanlığı üzere fitneler ümmeti kaplayacak. Kişi o fitnelerde mü’min olarak sabahlar, kâfir olarak akşamlar. Topluluklar dinlerini süreksiz bir dünya menfaati karşılığında satarlar.”)[26]
117. (Bu uydurdukları palavrayla mefaat sağlayanların kazandıkları) az bir faydalanmadır. Onlar için (âhirette) acıklı bir azap vardır.
118. Sana anlattığımız şeyleri daha evvel musevilere de haram kılmıştık. Biz onlara zulmetmedik lakin onlar kendilerine zulmediyorlardı. [bk. 4/160; 6/146]
119. Sonra (bil ki) Rabbin, bilmeyerek kötülük işleyip de sonra tevbe eden ve bunun akabinde (kendisini) düzelten kimseler için (bağışlayıcıdır). Elbet Rabbin, bundan sonra elbette çok bağışlayıcı, çok merhamet edicidir.
120. Sahiden İbrahim; Allah’a itaat eden, O’nu birleyen (ve O’na yönelen) başlı başına bir ümmet (her uygunluk ve sorumluluğu kendinde toplayan bir önder) idi. O, müşriklerden de değildi. [krş. 2/135; 11/75]
121. O’nun nimetlerine şükrediciydi. (Allah) onu (peygamber) seçti ve yanlışsız yola iletti.
122. Biz ona, dünyada bir hoşluk verdik.[27] Elbette o, âhirette de iyilerdendir.
123. (Ey Muhammed!) Sonra sana: “(Allah’ı) birleyerek (ve O’na yönelerek) İbrahim’in dinine uy; o hiç müşriklerden olmadı.” diye vahyettik.
124. Cumartesi (tatili), lakin (daha evvel ibadetle emrolundukları Cuma’ya itiraz edip)[28] hakkında ayrılığa düşen (yahudi)lere (farz) kılındı. Elbet Rabbin, hakkında ayrılığa düştükleri şeylerde, kıyamet günü ortalarında elbette hükmedecektir.
125. (Resûlüm! İnsanları) Rabbinin yoluna/dinine hikmetle[29] ve hoş öğütle davet et. Onlarla en hoş (şekl)iyle (kırmadan, kızdırmadan) gayret et.[30] Şüphesiz Rabbin, kendi yolundan sapanları en âlâ bilendir ve O, yanlışsız yolda olanları da en yeterli bilendir. [bk. 17/53; 20/44]
126. (Ey mü’minler!) Şayet (birini) cezalandıracaksanız, size yapılan ezânın gibisi ile cezalandırın. Şâyet sabrederseniz, elbette o, sabredenler için daha güzeldir. [bk. 42/40-43]
127. (Resûlüm!) Sabret; senin sabrın da lakin Allah(’ın yardımı) iledir. (Yüz çevirmelerinden dolayı) onlara üzülme, kurdukları tuzak hasebiyle da (endişelenip) külfete düşme!
128. Zira Allah, hürmetle buyruklarına uygun yaşayan/günahlardan sakınan ve düzgünlük yapanlarla beraberdir.
Bodrum’da uzay mekiği görünümlü yat
Kripto borsası bu yeni yatırım sistemine katılıyor
Çocuğa çarpan şoför, ardına bakmadan kaçtı