Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, uygulanan sıkı para ve maliye siyasetleri ile kalıcı fiyat istikrarı sağlanamadığını yazdı. Merkez’in uzun periyotlu kalıcı tahlillere odaklandığını belirten Kavcıoğlu, “Bu süreç, şimdi çözülememiş bir yapısal meseleye meydan okumadır” dedi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Lideri Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu, bankanın kurumsal blog sayfası Merkezin Güncesi’nde, “Liralaşma Stratejisi” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
Uygulanan sıkı para ve maliye siyasetleri ile global dezenflasyonist ortama karşın kalıcı fiyat istikrarı tesis edilemediğini belirten Kavcıoğlu, Merkez’in kolay ancak süreksiz tahliller yerine kısa ve orta vadeli zorluklarına karşın uzun devirli kalıcı tahlillere odaklandığını söyledi ve şöyle dedi:
“Bu süreç, birebir vakitte uzun yılların gayretine karşın şimdi çözülememiş bir yapısal sıkıntıya meydan okumadır.”
DÖVİZ PİYASASINDA ‘SAĞLIKLI FİYAT OLUŞUMU’ VURGUSU
Kavcıoğlu, TCMB’nin uygulamaya koyduğu Liralaşma Stratejisi’nin, bu modelin baş ögelerinden biri olduğuna işaret etti ve şöyle dedi:
“Liralaşma stratejisi ile hanehalkı, firma ve bankacılık kısımlarının varlık ve yükümlülüklerinde Türk lirası cinsi kalemlerin tartısının kademeli bir halde artırılması, böylelikle finansal sistemin bütüncül olarak Türk lirası yüklü bir yapıya kavuşması hedeflenmektedir.”
Para siyaseti duruşunun, sürdürülebilir fiyat istikrarını sağlama temel emeli doğrultusunda, üretimin sürekliliği, cari istikrarın bileşenleri, kredilerin büyümesi, kompozisyonu ve kullanım gayeleri ile döviz piyasasında sağlıklı fiyat oluşumları gözetilerek belirlendiğini vurgulayan Kavcıoğlu, şu görüşleri paylaştı:
‘EKONOMİDE SON 20 YILDAKİ EMSALSİZ KAZANIMLAR’
“TCMB, ekonomimizin son 20 yıldaki emsalsiz kazanımlarını koruyup ülkemizi ekonomik gelişmişlik ve toplumsal refahta ileriye taşıyabilecek kritik bir dönemeçte para siyasetini uzun periyotlu bir perspektifle geliştirmektedir.
Liralaşma; finansal sistemde temel paha saklama aracının Türk lirası cinsinden varlıklar olmasını, tüm bilançolarda Türk lirası yükünün değerli ölçüde artmasını, TCMB’nin Türk lirası fonlamasında yüklü olarak sabit getirili Türk lirası cinsi varlıkların teminat olarak kullanılmasını, yurt içindeki ticari süreçlerde yegâne değişim aracının Türk lirası olmasını sağlayacak süreçleri ve TCMB’nin bu makro süreci yönetmek için izlediği bütünleşik siyaset çerçevesini söz etmektedir.
Liralaşma ayrıyeten kontrat, fiyatlama ve ödeme süreçlerinde Türk lirasının temel alınmasını da kapsamaktadır.”
‘KURDAKİ İSTİKRAR MALİYET BASKISINI ZAYIFLATACAK’
Kavcıoğlu, yazısında Liralaşma Stratejisi’nin genel çerçevesi hakkında da bilgi verdi.
Yapılan düzenlemelerin tamamının finansal sistemde Türk lirasına talebin yapısal ve kalıcı olarak artırılmasına katkıda bulunacağını vurgulayan Kavcıoğlu, “Döviz kurlarında sağlanacak istikrar sonucunda fiyatlar üzerindeki kur kaynaklı direkt maliyet baskısı zayıflayacak; fiyatlamalarda yabancı paralara endekslenme tercihlerinin giderek azalmasıyla ve oluşacak inanç ortamının beklentileri olumluya dönüştürmesiyle enflasyon eğilimleri normalleşecektir” değerlendirmelerini yaptı.
Reel bölüme finansal sistem tarafından sağlanan kredilerin belirlenmiş emellere uygun kullanımı ve kaynakların dağılımının finansal istikrarı güçlendirmesinin, Türk lirasının ekonomik transfer temellerinin sağlamlaştırılması açısından elzem görüldüğünü lisana getiren Kavcıoğlu, şöyle devam etti:
‘DENGELİ KREDİ BÜYÜMESİ TEŞVİK EDİLECEK’
“Türk lirası krediler sürdürülebilir bir finansman maliyetiyle ve kapsayıcı olarak ekonomimizin potansiyel büyümesini artırıcı halde kullandırıldığında hem nakdî büyümenin hem de cari istikrarın istikrarlı gelişimi sağlanacaktır.
Kredi kanalının aktif çalışması için kredilerin ve mali büyüklüklerin fiyat istikrarı ile dengeli bir biçimde üretimi desteklemesi gerekmektedir. Liralaşma Stratejisi kapsamında kredilerin kompozisyonu ve büyümesine ait makroihtiyati önlemler alınmaya devam edecektir.
Böylelikle bankacılık dalının iktisadi faaliyetin gereksinimi olan istikrarlı kredi büyümesini para siyaseti duruşuna katkı verecek formda sürdürmesi teşvik edilecektir.
Bu noktada liralaşma unsurlarıyla uyumluluğu artırılan ve finansal kapsayıcılığı geliştirilen reeskont ve Yatırım Taahhütlü Avans Kredileri, amaçlı kredi uygulamalarına örnek olması açısından desteklenmektedir.”
‘SIKI PARA SİYASETİ İLE FİYAT İSTİKRARI SAĞLANAMADI’
Kavcıoğlu, yazısına şöyle devam etti:
“Bu devirde uygulanan sıkı para ve maliye siyasetleri ile global dezenflasyonist ortama rağmen kalıcı fiyat istikrarı tesis edilemezken, devam eden süreçte ortaya çıkan içsel ve dışsal şoklar ile enflasyonla uğraş tam manasıyla başarılı olamamıştır.
Son periyotta ise salgınla başlayan global arz ve tedarik sıkıntılarına, bölgemizdeki sıcak çatışma ortamının sebep olduğu, başta güç olmak üzere tüm emtia fiyatlarındaki artışların eklenmesiyle enflasyon görünümündeki bozulma barizleşmiştir.
Bu doğrultuda bilhassa son yıllarda edinilen deneyimler, enflasyonla çabada kısa vadeli kazanımların yerine enflasyonu sık sık maksattan uzaklaştıran yapısal kırılganlıkları hedefleyen siyasetlerin ehemmiyetini ve uzun devir sürdürülebilirliği önceleyen kalıcı bir yapısal istikrar programına olan gereksinimi ortaya koymuştur.”
‘KALICI ISLAHATLARA ODAKLANIYORUZ’
Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu, TCMB’nin para siyaseti kararlarını tasarlarken başta sürdürülebilir dış istikrar olmak üzere Türkiye iktisadının yapısal meseleleri ile yüzleştiğini söz etti.
Bu süreçte, kolay fakat süreksiz tahliller yerine kısa ve orta vadeli zorluklarına karşın uzun periyotlu kalıcı tahlillere odaklanıldığını aktaran Kavcıoğlu, “Bu süreç, tıpkı vakitte uzun yılların gayretine karşın şimdi çözülememiş bir yapısal sıkıntıya meydan okumadır” sözünü kullandı.
Kavcıoğlu, Liralaşma Stratejisi ile ekonomik modelin para siyasetine ait sütunlarını inşa ettiklerini ve özgür piyasa dinamikleri çerçevesinde sürdürülebilir fiyat istikrarını sağlayacak kalıcı ıslahatlara odaklandıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Ülkemizin sahip olduğu stratejik global paha ile uyumlu, vatandaşlarımızın sahip olduğu emsalsiz beşeri sermaye ile oluşturduğu katma kıymete yakışır formda, ekonomimizde Türk lirasına olan ilginin daima artmasını, ulusal paramızın ekonomimizin temel ödeme ve temel paha saklama aracı haline gelmesini, finansal kaynakların yatırım, istihdam, üretim ve ihracata yönelik verimli ve istikrarlı dağılmasını ve böylece kalıcı cari istikrar tesis edilirken finansal mimarimizin para siyasetinin aktifliğini artıracak halde tasarlanmasını liralaşma stratejimiz ile gerçekleştirmeye kararlıyız.
Temel önceliğimiz, liralaşma stratejisi sayesinde enflasyonla uğraşta uzun yıllardır yapısal sorun olmayı sürdüren, yüksek lokal para ikamesi problemini çözmek ve kalıcı dış istikrar sürdürülebilirliğini sağlamaktır.
Makro ve mikro ihtiyati önlemlerin de dayanağı ile bu sefer kamu finansmanındaki güçlü istikrara dış istikrar sürdürülebilirliği de eşlik eder hale geleceği için fiyat istikrarını sağlama ve sürdürme amacı büsbütün gerçekleşmiş olacaktır.” (AA)