Gizem Üstündağ
Colm Bairéad imzalı “Sessiz Kız” ( The Quiet Girl), sinema dünyasında büyük bir tesir yarattı. Sinema, Berlin Sinema Şenliği’nde ana lisanda oynayan birinci uzun metrajlı sinema olarak dikkat çekti ve büyük beğeni topladı. Akabinde Dublin Film Eleştirmenleri Birliği mükafatı ve Dublin Milletlerarası Sinema Şenliği’nde Seyirci Mükafatı üzere mükafatların sahibi oldu.
Claire Keegan’ın ‘Foster’ isimli kısa hikayesinden uyarlanan “Sessiz Kız”, İrlanda kırsalında yaşayan bir çocuğun kıssasına odaklanıyor. Sinemanın teması, beklenildiği üzere istismar ve ihmal dolu bir etrafta büyümesi beklenen bir çocuğun, tam bilakis umut ve sevgi dolu bir tecrübe yaşaması üzerine. Sinema, kahramanımızın annesinin bir bebeği daha olacağı için hiç tanımadığı akrabalarının yanına gönderilmesiyle başlıyor. Birinci başta yabancı bir ortamda kendini yalnız hisseden çocuk, vakitle akrabalarının sıcak ve sevecen davranışları sayesinde kendini daha yeterli hissetmeye başlıyor. Etrafındaki insanların yardımseverlikleri ve sevgi dolu halleri, onun için inançlı bir liman oluyor.
“Sessiz Kız”, direktörlüğünü Colm Bairéad’in yaptığı bir uyarlama ve bu uyarlamada, kıssanın özgün bakış açısına ve çocuğun dünyasına odaklanma yaklaşımına sadık kalındığını söyleyebiliriz. Çocuğun gözünden dünyayı manalandıran ayrıntılara vurgu yapan sinema, Keegan’ın hikayesindeki üzere duygusal bir derinlik ve dokunaklılık ile ilerliyor. İrlanda lisanında sinema alanında bir dönüm noktası olan bu sinema, mahallî kültüre ve lisanın kıymetine vurgu yapmadan edemiyor.
. Hikâyenin, vaktinin ve yerinin gerçek bir halde yansıtılması büyük ehemmiyet taşıyor. Sinema, 1981 yılındaki İrlanda’nın toplumsal ve politik olaylarını, kırsal ömrün ayrıntılarını ve periyodun ritüellerini başarılı bir biçimde yansıtıyor. Açlık grevleri ve periyodun politik tansiyonları üzere olaylar, kıssanın art planında hakikat bir halde yer alıyor. Kıssanın içinde yer alan günlük ömür ayrıntıları da dikkatle yansıtılıyor; samanların getirilmesi, ineklerin sağılması, yemeklerin hazırlanması.. Olaylar, dış dünyadan izole bir kırsal ortamda geçse de, karakterlerin yaşadığı iç çatışmalar ve duygusal tecrübeler üniversal bir tema olarak işleniyor.
Filmin Cáit karakteri üzerinden ilerleyen yaklaşımı, karakterin iç dünyasına ve tecrübelerine duygusal bir yakınlık sağlayarak, karakterin derinlikli ve dokunaklı bir biçimde anlatılmasını sağlıyor. Cáit’in temkinli, dikkatli, sessiz ve içine kapanık kişiliği, aslında geçmişinden kaçışı ve hayatta kalma uğraşı ve Cáit’in gözünden deneyimlediğimiz dünya epeyce gizemli ve bilinmeyen.
Arabadan görünen bulanık ağaçlar, gökyüzünden içeriye süzülen bakışlar ve güneşin havuzlara yansıması üzere ayrıntılarla Cáit’in iç dünyasına dalıyoruz. Yetişkinlerin Cáit’i aşağıdan yahut yandan görerek onun dünyasını anlayamamasını vurgulaması karakterin içine kapanık ve karmaşık dünyasını anlatan başarılı bir motif.
Eibhlín’in Cáit’i denetim etme uğraşları, nazik lakin baskın bir tutumla betimleniyor. Cáit, hayatında daha evvel bu türlü niyetli bir yetişkinle karşılaşmadığı için bu durumu garip ve yabancı buluyor. Bu, sinemadaki karakterler ortasında farklılık yaratırken, tıpkı vakitte Cáit’in duygusal zorluklarının bir yansıması. Seán ise başlangıçta aralı ve okunması güç bir karakter. Cáit’in varlığından rahatsız üzere görünüyor ve onu kabul etmesi için muhakkak ki biraz vakit gerekiyor. Bu da Cáit’in adaptasyon sürecini zorlaştırıyor.
. Film, Cáit’in içsel dönüşümünü, tabiat ile olan bağını ve yeni hayatındaki hoşlukları vurgulayarak ilerliyor. Eibhlín’in nazik rehberliğiyle yeni hayatına adapte olmaya başlıyor; yemek yapmak, kuyudan su toplamak üzere kırsal ritüelleri öğreniyor. Cáit, günlük vazifelerin ritüelini ve günlük hayatın akışını öğrenirken, etrafında görüp deneyimlediği her şey ona adeta bir düş üzere geliyor.
Eibhlín ve Seán’ın konutunun yakınındaki büyülü havuz sahnesi, sinemadaki dönüşüm temasının vurgulandığı değerli bir an. Karanlık ve efsanevi atmosfer, boş bir sayfa üzere sonsuz olasılıkları temsil ediyor. Cáit, saçını tararken aynadaki imgesini birinci defa fark ettiğinde, bu an, kendini kabul etme ve içsel dönüşümün başlangıcı, yargılamadan onaylamanın gücü. Cáit’in Seán için mektup topladığı sahne, Cáit’in, kendi içsel gücünü keşfettiği ve kendi ışığını yakmaya başladığı bir an ve nitekim yaşama hissinin ve sevincin hür bırakıldığı o özel an dönüşümün ta kendisi olarak beliriyor.
“Sessiz Kız”, sevgi, kabul, aile ve insan bağlantıları üzere üniversal temaları vurgulayan güçlü bir sinema… Bairéad, aile ve bağların yalnızca biyolojik değil, duygusal ve insanlık kıymetlerine dayalı olabileceğini hatırlatarak, kendi ailelerimizi yaratabilmenin özgürlüğüne dikkat çekiyor.