On iki İon kent devletinden biri olan Klazomenai, Urla-Çeşme yarımadasının kuzey kıyısında, İzmir Körfezi’nin ortasında yer alıyor. Prof. Dr. Yaşar Ersoy’un hafriyat başkanlığını yürüttüğü antik kentte çalışmalar, 1981 yılından beri sürüyor.
‘KENT KAPISI’ ORTAYA ÇIKTI
Antik kentteki hafriyatlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türk Tarih Kurumu ve Karsan Karadeniz Kimya Sanayi A.Ş.’nin takviyeleriyle yürütülüyor. Antik kentte, yerinde ayağa kaldırma çalışmalarıyla restore edilip ziyaretçilere sunulan zeytinyağı işliği ise dikkat çekiyor.
Ege Bölgesi’nde, tarihi süreç içerisinde günümüze ulaşan ve seri üretimin varlığını gösteren en erken işliklerden biri olan Klazomenai zeytinyağı işliği, milattan evvel 6’ncı yüzyıla tarihleniyor. Antik kentteki bu yılki hafriyatlarda ise doğu tarafında kent kapısı bulundu.
‘DAHA İLERİ İNCELEMELERİ VE DEĞERLENDİRMELERİ GRUBUMUZ ÜSTLENDİ’
Kazı lideri Prof. Dr. Yaşar Ersoy, antik kentin tarihî topoğrafyası, savunma sistemleri ve kent kapılarının pozisyonları ve tarihlendirmeleri hakkında bilgi vererek, “12 İon kenti ortasında olan Klazomenai, Urla’nın İskele Mahallesi’nde yer alıyor. Bugüne kadarki yapılan hafriyatlarda, bilhassa milattan evvel 6’ncı yüzyıla dayanan kentle ilgili kıymetli bilgiler elde ettik. Bu yılki çalışmalarda ise değerli bir kazanımımız oldu. Kenti doğudan kuşatan, sur duvarına ilişkin olan ve kente girişi sağlayan kapı düzeneği tespit edildi. Burası 3’üncü derece ‘arkeolojik sit alanı’ olarak tescili bulunan bir taşınmazda yer alıyor. İzmir Arkeoloji Müzesi uzmanlarının yürüttükleri hafriyatlar sonucunda belirlenen bu sistem üzerinde, elde edilen mimari dataların çeşitliliğinden ötürü, daha ileri incelemeleri ve değerlendirmeleri takımımız üstlendi” tabirlerini kullandı.
‘2 BİN 500 SENE ÖNCESİNDE İNŞA EDİLMİŞ BİR SİSTEMİN PARÇASI’
Kapının bulunmasının ehemmiyetini vurgulayan Prof. Dr. Ersoy, “Derin bir koridorla Smyrna ve doğu tarafından gelenlerin kente girişini sağlayan bu kapı, milattan evvel 6’ncı yüzyılın birinci yarısına ilişkin ve günümüzden yaklaşık 2 bin 500 sene öncesinde inşa edilmiş bir sistemin kesimi. Koridorun uzunluğu 10 metre. Kapıya ulaşan derin koridorun ise genişliği 3 metre 80 santimetre olup batıya yanlışsız da hafif bir rampa halinde yükseliyor. Derin bir koridorla kente giriliyor. Evvelki hafriyat dönemlerinde, zeytinyağı işliğinin çabucak yanında, kenti batıdan kuşatan sur duvarının üzerinde tespit edilen kapıya epey benzeyen ve bu sefer de doğu istikametteki karşılığının tespit edilmiş olması antik kentin hudutlarını, surlarla kuşatılan alanın boyutlarını anlamak ve mukayeseli tahliller yapmak açısından çok değerli bir gelişme” dedi.
‘DOLGUNUN ÇÖKEREK YAKIN ETRAFINA ZİYAN VERMESİ MÜMKÜN’
Sonraki süreç hakkında da bilgiler veren Prof. Dr. Ersoy, “Burası 3’üncü derece arkeolojik sit alanı olarak tescili bulunan bir bölge. Biz bu mimari izlerin bütün belgelemelerini yapıyoruz. Öte yandan, alan pozisyonu prestijiyle da önemli riskler barındırıyor. Antik periyot mimarisinin üzerini kapatan kalın alüvyal dolgunun vakit içerisinde çökerek yakın etrafına ziyan vermesi çok mümkün. O yüzden tüm bu belgelemelerin akabinde alanın maalesef tekrar doldurulması ve İzmir 1 Numaralı Bölge Heyeti’nin alacağı kararın beklenilmesi gerekiyor” diye konuştu.