Türkiye Müteahhitler Birliği’nin İnşaat Bölümü Tahlili Raporu, bu yıl Rusya-Ukrayna savaşının kesime tesirini ve yurt içerisinde geçen yılın üçüncü çeyreğinden bu yana süren küçülmenin devam ettiğini ortaya koydu.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), İnşaat Dalı Tahlili Raporu’nun Ekim 2022 sayısını yayınladı. “Küresel İktisatta Güç Kış Kapıda, Türkiye’de Seçime Doğru” başlığı ile yayınlanan tahlilde, global ve ulusal iktisat ile inşaat bölümünde yılın üçüncü çeyrek devrine ait datalar değerlendirildi.
Raporda, Türk müteahhitlik firmaları için açık orta başkan pazar olan Rusya’yla Ukrayna ortasındaki savaş halinin, bölümün yurt dışı faaliyetlerinde kaybı kaçınılmaz hale getirdiğine dikkat çekilerek, “Yaşanmakta olan savaş, önder pazarı Rusya olan Türk inşaat kesimi için değerli bir darbe olmuş; yatırım iklimine dair aksilikler, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri açısından çeşitli zorluklar yaratmıştır” denildi.
Raporda, “Savaşın global çaptaki tesirleri ve başka ekonomik dalgalanmalar kapsamında hammadde fiyatlarında ortaya çıkan artışların dünyada bir yatırım krizi oluşturarak dal için bir diğer sorun yarattığı da değerlendirilmektedir” sözleri yer aldı.
RUSYA’DA ÜSTLENİLEN PROJE FİYATINDA BÜYÜK DARALMA
Savaşın yanı sıra pek çok ülkede başlayan sıkı para siyaseti sürecinin de proje finansmanı için kaynak gereksinimini artırdığına dikkat çekildi.
Raporda Türk müteahhitlerce 2021 yılında 11 milyar ABD Doları meblağında yeni proje üstlenildiği görülen Rusya pazarında bu yılın birinci 9 ayında ulaşılan proje büyüklüğünün 396 milyon ABD Doları ile hudutlu kaldığı izlendi.
YATIRIM VE GİRDİ MALİYETLERİ SORUNU KRONİK HALE GELDİ
Raporda, “İnşaat kesiminde geçtiğimiz yılın üçüncü çeyreğinden bu yana aralıksız biçimde süren küçülme derinleşmiş, dal yatırımlarındaki düşüş ve artan girdi maliyetleri sorunu kronik hale gelmiştir” tabirleri yer aldı.
Sektörde izlenen bu tablonun ekonomik büyümeden ayrışmayı da gösterdiği söz edilerek, “Geçen çeyrek devirde yurt içinde olumlu mevsimselliğe karşın yeni işlerde gerileme dikkat çekmiştir. İktisadın genelinde 200’ün üzerinde alt bölüme yarattığı talep ve istihdam gücüyle öne çıkan inşaat bölümü, bu yılın birinci 2 çeyreğinde sırasıyla yüzde 7,7 ve yüzde 10,9 oranında küçülmüştür” denildi.
KONUT PİYASASINDA YAVAŞLAMA BAŞLADI
Ocak-Mayıs 2022 periyodunda tarihi yüksek satış sayılarına ulaşılan konut piyasasında yavaşlamanın başladığını kaydeden rapor, dalda son devirde arzda düşüşe, talep tarafının da eşlik ettiğini belirtti.
“Arzda artış konut piyasası için olumlu olacaksa da piyasadaki mevcut meseleler için tek başına tahlil olarak görülmemektedir” denilen raporda, “Bu kapsamda makro iktisattaki istikrarlar kıymet taşımaktadır. Ülkemizde yıllık 800-850 bin konuta muhtaçlık duyulduğu düşünüldüğünde, yaşanan meselelerle gerilemekte olan inşaat dalında üretimde artış sağlanmasına yönelik tedbirler alınması muhtaçlığı ayrıyeten sürmektedir” sözleri de yer aldı.
GİRDİ MALİYETLERİNDEKİ YÜKSEK ARTIŞ SÜRÜYOR
Sektörde girdi maliyetlerinde yaşanan yüksek artış probleminin da sürdüğü kaydedilirken, inşaat maliyetlerindeki artışların konut fiyatları üzerinde üst istikametli baskı yaratmaya devam ettiği söz edildi.
Yaşanan sıkıntılarla en az yıllık istihdam artışının inşaat seköründe kaydedildiğini belirten raporda ayrıyeten, “Temmuz 2022 prestijiyle fiyatlı çalışanların dallara dağılımına bakıldığında yüzde 2,4 ile yıllık en az artış inşaat bölümünde yaşanmıştır. TÜİK’in kelam konusu verisinde ana dallar ortalaması yüzde 6,1 olmuştur” denildi.
SEKTÖRÜN UMUT KAYNAĞI KÖRFEZ
Bu ortamda tekrar ısınan siyasi ilgiler çerçevesinde Körfez ülkelerine yönelik teşebbüslerin ve yeni pazar arayışının hızlandırılması muhtaçlığına işaret edilerek şu değerlendirmeler yapıldı: “Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) başta olmak üzere Körfez ülkeleri ile son periyotta artan siyasi diyalog kapsamında, bölüm için önümüzdeki devirde bu ülkelerde hayata geçirilmesi planlanan büyük yatırım projelerinden kıymetli ölçüde hisse almak mümkün olabilecektir. Mevcut şartlarda kesimin yeni pazar arayışını hızlandırması gereksinimi da ön plandadır. Dalın bir müddettir yakından takip ettiği Sahra-altı Afrika bölgesi başta olmak üzere Uzak Doğu ve Latin Amerika ülkeleri potansiyel pazarlar olarak izlenmektedir” (AA)