Hiçbir şey yemediğiniz bir günün akşamında sofraya oturmaya saliseleri saydığınız ve önünüze konan yemeği tüm iştahınıza karşın ağır ağır, ağırbaşlı bir memnunlukla çiğnediğiniz anları hatırlayın…
İşte o denli bekledim Blonde sinemasının Netflix’de yayına girmesini ve o denli tükettim; tam 2 saat 37 dakikada, hazmederek.
Uzun bir müddettir sinefilleri içi boş, birbirinin kopyası sinemalarla aç bırakan Netflix’in karşısından, şahsen bu kere gerçek manada doymuş olarak kalktım. Eksik olmasınlar. Bol ödüllü müellif Joyce Carol Oates’ın, yarım asırdan fazladır bir ikon olarak kabul edilen Marilyn Monroe’nun (Norma Jeane) hayatını kurgusal bir bakış açısı ile anlattığı biyografik romanından senaryolaştırılan Blonde direktör ve senarist Andrew Dominik’in şiirsel anlatımı ile Hollywood’u hor gören Avrupa Sineması’na taş çıkartır nitelikte bir üretim olmuş.
Film birebir vakitte bilhassa 40’lı, 50’li yıllarda ağırlaşan Hollywood sinemasının erkeği idealleştirirken bayanı kendi dileklerinden koparılmış basma kalıp kuklalar, bir süs nesnesinden ileri gidemeyen varlıklar olarak yansıtan senaryoların toplamına şahane bir örnek olmuş.
Filmde – kurgu icabı– 1959 imali Some Like it Hot çekimleri sırasında kendisine “Elini çabuk tut, neyin var senin?” diyen rol arkadaşı Jack Lemmon’a asıl repliğinin dışına çıkarak, “Sadece salağım, başım pek basmıyor işte!” diyen sarışın bomba Marilyn bu ağır göndermenin tarihini yazıyor bana göre…
Şarkılarını çok sevdiğimden mi, ‘güya umursamaz’ bakan gözlerindeki hüzünlü derinlikten mi yoksa vefatı üzerinden 60 yıl geçmesine karşın hala her yerde, hala capcanlı halde karşıma çıkıyor olmasından mıdır bilmiyorum ancak daima özeldir benim için Marilyn.
Some Like It Hot sinema posteri-1959
Ve hatta artık ‘Norma’.
Yakın geçmişte bir mevt seneidevriyesinde Instagram’a bu fotoğrafının yanına şöyle yazmışım:
“Bir Haziran sabahı geldi, bir Ağustos akşamı gitti. Bir yaz kızıydı o. Aurası ile güneş, insanı içine çeken mavi gözleriyle çırpıntılı deniz. Ortadaki 36 seneye; birkaç manevi anne ve baba, 168’lik bir IQ, sonradan yendiği kekemelik, paranoid şizofreni, 2 din (önce Hristiyanlık, sonra Yahudilik), 3 evlilik, gereğince sevgili, ihanet, aşk, göz yaşı, kahkaha, skandallar, uyuşturucu, karakteri olduğu 185 şov ile sinema, çokça ödül ve Azrail ile erken randevuyu sığdırmış kocaman ve hala capcanlı bir #yıldız o. ??? Marilyn Monroe’nun 5 Ağustos (bazı kaynaklara nazaran 4 Ağt.) 1962’deki şaibeli göçü, bugün FBI’ın ve Amerikan siyasetinin üzerine yapışmış bir kara leke üzere. Ne kadar çitileseler boş! Sevenin, ananın çok #MarilynMonroe ? #RIP”
Filmden taşan dev hikaye
Ana de Armas @Blonde
Yönetmen Andrew Dominik’in, kısa lakin güç bir ömrün çarpıcı tüm detaylarını vermeye çalıştığı Blonde sineması, Hollywood efsanesi Marilyn Monroe’nun hayat öyküsünün karmaşıklığından dolayı tahminen 2-3 saat daha sürebilirmiş. Minik ve bol travmalı Norma Jeane’den serpilmiş ve göz alıcı bir Marilyn’e geçiş; onu starlığa hazırlayan süreçte yaşadıkları; sonra bu unvanı müdafaa gayreti; üzerine yapışan ‘Marilyn kostümü’nü çıkartıp ‘Norma’ olma isteğiyle savaşı; evlilikleri-sömürülüşü-taciz edilişi- cinnetleri-skandalları ve bunların tetiklediği olaylar silsilesi; bilinmeyen entelektüelliği; hiç ciddiye alınmamış Çehov- Dostoyevski-Joyce hayranlığı; akıl sıhhati yerinde olmayan annesi, asla tanışamadığı babası ve bir türlü kucağına alamadığı kayıp bebekleri ile ilişkileri…
Ve tüm bunlara Norma’nın tahlili: Marilyn’i öldürmek…!
Tabii yıllardır bertaraf edilemeyen komplo teorilerine nazaran tahminen de o Marilyn’den kurtulmaya çalışırken birileri de Norma’yı yok etmek istedi!?
Tüm bu ağır ömür hikayesini saatlerce anlatmaya çalışmak sinema matematiğine zıt düşeceğinden, 2 saat 37 dakikaya sığdırılmaya çalışılan sinemanın kurgusunu takip ederken zorlanma ihtimaliniz var.
Aralarında Brad Pitt’in de bulunduğu yapımcıların ve olağan direktörün, izleyicinin zihninde kalıcı olmasını tercih ettikleri birtakım göndermeli sahnelerin uzun tutulması ve kimi tekrarlar da sabırsız bir izleyici için kasvet olabilir. Aldırış etmeyin derim.
Bazen siyah/beyaz bazen renkli sahneler ortasında görsel algınızın sınandığı yerleri, gerçekle kurgunun bulanıklaştığı anları, Norma’nın iç seslerini, bol bildiri taşıyan dış sesleri bir bulmaca çözer üzere eğlenerek izleyin.
Ama tavsiyem, akışkan bir takip için evvel Marilyn Monroe’nun kapsamlı ömür hikayesini okumanız olacaktır.
Açıkçası, “keşke bir küçük dizi olarak planlansaymış” demekten kendimi alamıyorum, çünkü tüm o psikanalitik yaklaşımlı tıpkı vakitte şiirsel anlatımın ve Monroe’yu canlandıran Ana De Armas’ın şahane oyunculuğunun bitmesini istemiyor insan.
Ana de Armas @Blonde
Lütfen spoiler sayılmasın ?
Yazar Oates’in, 2000 yılında basılan, Pulitzer ve Ulusal Kitap Mükafatı için finalist olmuş romanı Blonde için altını çize çize “bu bir kurgu eserdir” demesi sineması izlerken gerçek bir hayat hikayesine tüm çıplaklığı ile şahit olmuşuz, Marilyn’in tüm özeline girmişiz hissinden bizi kurtarmaya yetmiyor maalesef.
Filmde en büyük aşkı olarak yansıtılan Chaplin’in büyük oğlu Cass ve onun yakın dostu Eddy Robinson, Jr ile sıra dışı üçlü fantezileri olmuş mudur sahiden ya da kocasından ve hatta periyodun lideri John F.Kennedy’den hunharca şiddet görmüş müdür bilinmiyor.
Blonde sinemasından, MM Cass ve Eddy ile
Filmin tekrar ve uzun sahnelerinde vurgulanan -nette yazılan bir dış gebeliğin aksine- 3 bebek kaybının olup, olmadığı da muamma. Dış basında da çok araştırmama karşın Cass ile kısa bir devir alakaları dışında ispat bulamadım.
Derin ve hisli Norma’ya veda
Blonde sinemasından, MM (Ana de Armas) ve üçüncü eşi Arthur Miller (Adrian Brody) ile
I guess I have always been deeply terrified to really be someone’s wife since I know from life one cannot love another, ever – Marilyn Monroe
“Sanırım, bir insanın bir diğerini sevemeyeceğini bildiğimden beri, birisinin karısı olmaktan sahiden daima çok korkmuşumdur…”
Devamını ise şöyle getirmiş Norma Jeane günlüklerinde: “Yarından itibaren kendime bakacağım zira şimdiye kadar sahip olduğum tek şey bu.”
10 yıl kadar evvel yayınlanan** günlük, mektup ve el yazısı şiirleri; bugüne kadar bildiğimiz seks bombasının ona yapıştırılan bu imajla hiç de barışık olmadığını, çok daha incelikli ve edebiyat düşkünü bir bayan olarak gönlünün daima konutunda çocukları ve kitaplarıyla vakit geçirmekte olduğunu düşündürtüyor. Sineması izlerken bunu da çok net anlıyor insan.
Sonuç olarak Blonde’yi; dış etkenler ve iç savaşlar paralelinde heba olan hoş bir insanın yok oluşunu, beraberinde toplumun zihinsel çarpıklığını hasebiyle toplumsal eşitliğin ehemmiyetini, aile kavramının ehemmiyetini (ve bir de bambaşka bir bahis olarak bilinçaltı manipülasyonunun sinema dalında yeri geldiğinde nasıl berbata kullanılabildiğini) gösteren, uzun uzun okuması yapılacak bir sinema olarak sevdiğimi söylemek isterim.
Teşekkürler Netflix!
Web
Linkedln