Gözde S. Kadıoğlu
Türkiye 13. Cumhurbaşkanını seçmek için sandığa gitmeden evvel başlayan ve 14 Mayıstaki sonuçlar sonrası ikinci çeşide uzayan süreçle birlikte ana muhalefetin neler yapması gerektiği konusu tekrar sıcaklığını koruyor.
Seçmeni güzel okuyamadığı konusunda tenkitlere maruz kalan Kılıçdaroğlu ve takımı, birtakım noktaları gözden kaçırdı.
TÜRKİYE EĞİLİMLERİNİ OKUMAK
Prof. Dr. Mustafa Aydın koordinatörlüğünde Kadir Has Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Kümesi, Akademetre ve Küresel Akademi tarafından hazırlanan “Türkiye Siyasal Toplumsal Eğilimler Araştırması-2021” raporu, dikkat edilmesi gereken konuları vurgular nitelikte.
Veri toplama tekniği ile evvelden hazırlanmış soru formuna bağlı yüz yüze görüşmeler sonucunda bedellendirilen cevapların tahlil ve raporlaması 21 Kasım – 6 Aralık 2021 tarihlerinde gerçekleştirilmiş.
Araştırma kapsamında; kamuoyunu temsilen IBBS-2 (İstatistiki Bölge Üniteleri Sınıflandırması) düzeyinde Türkiye temsiliyetine sahip 26 vilayette kent merkezlerinde ikamet eden 18 yaş ve üzeri bin kişi ile görüşülüyor. Şahısların eğitim seviyeleri ve meslek dağılımı şöyle:
‘SİYASAL İSLAMCI’ KISMIN ÜSTÜNLÜĞÜ
“Kendinizi siyasi görüşünüz açıdan nasıl tanımlarsınız?” sorusuna alınan cevaplar, 2016 – 2021 yılları ortasındaki değişimlerle birlikte tahlil edilince ortaya şu tablo çıkıyor:
Kendini ‘siyasal islamcı’ ‘Kemalist’ ve ‘apolitik’ olarak tanımlayanların sayısı, 2021 yılında besbelli bir biçimde düşüyor. Buna karşılık ‘muhafazakar’ kesitin arttığı görülüyor.
Bununla birlikte ‘Kemalist’ oranında büyük bir yükselme görüyoruz.
2020 yılında kendini ‘Kemalist’ olarak tanımlayanların oranı yüzde 10,3 iken bu oran 2021’de yüzde 19,2’ye yükseliyor.
Ancak, yakın hissedilen ikinci siyasi görüş istatistikleri de hesaba katıldığında tablonun seyri yeniden değişiyor:
‘Siyasal İslamcı’ nüfusun tesiri çok da erimişe benzemiyor. Muhalefetin izlediği seçim stratejisinde bu bölüme yönelik bir çalışmanın varlığı birinci etapta akıllara gelmiyor, var ise dahi gereğince tanıtılmadığı ve/veya kıymetine dikkat edilmemiş olabileceği akıllara geliyor.
İNANÇLAR NÜANSI
Siyasal İslamcı ve Muhafazakar kavramı ele alınırken, inançların dağılımını da dikkatli okumak gerekiyor.
Raporda “Dini inancınız çerçevesinde kendinizi nasıl tanımlarsınız?” sorusuna verilen cevaplara bakalım:
Dini inancını ‘Müslüman’ olarak tanımlayanları ‘Sünni’ olarak tanımlayanlar izliyor. Bu tanımlama 2021 yılında düşmüş olsa da yüzde 9,2’lik bir hisseye sahip. Öta yandan ‘Alevi’ olarak tanımlayanların yüzdesi daha düşük.
Saadet Partisi ile yapılan ittifak, siyasal islamcılar tarafından benimsenmedi.
Kılıçdaroğlu’nun ‘Ben Aleviyim’ görüntüsü, bu istatistikler açısından bakıldığında isabetli bir karar mıydı? Tartışılabilir…
SAĞ – SOL DENGESİ
Araştırmaya katılanların partilere nazaran Sol-Sağ Değerlendirmesi incelendiğinde Millet İttifakı bileşenlerinin ‘Sağ görüş’ karnesi yüzde 50’yi bulmuyor.
Geneli kucaklayan bir Cumhurbaşkanı olma vaadi bu noktada da sekteye uğramış üzere görünüyor.
SONUCU TAYİN EDEN MİLLİYETÇİLİK
14 Mayıs sandık sonuçları, Milliyetçi oyların sonuçların belirlenmesinde büyük rolü olduğunu ortaya koydu.
Araştırma kapsamında kendini ‘orta milliyetçi’ olarak tanımlayan şahısların, yüzde 50’den fazla olduğunu görüyoruz.
Yaş, sosyoekonomik statü ve parti bazında dağılımlar ise şu halde:
Rakamlar ve az evvel de belirttiğimiz üzere 14 Mayıs’ta çıkan sandık sonuçları, ‘orta milliyetçi’ seçmenin baskınlığını vurguluyor.
TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK SORUNU
Araştırmanın gerçekleştirildiği 2021 yılı, Kovid pandemisine denk geldiği için ‘koronavirüs’ telaşı baş gösterse de bölgelere nazaran bakıldığında Türkiye’nin en büyük sorunu olarak görülen konular şöyle özetlenebilir:
-Hayat pahalılığı
-Mülteciler
-Terör
Siyasal İslamcı AKP seçmeninin 2018 yılındaki yüzde 30,9’luk oranının 2021 yılında yüzde 9’a kadar gerilemesinde, hayat pahalılığı ve enflasyonun rol oynadığı açıkça görülüyor.
RAPOR NE DİYOR
Özetleyecek olursak
- Raporda açıkça görülen milliyetçi seçmene gereken dikkat verilmedi, HDP ile yapılan ittifak küskünleri artırdı
- Siyasal islamcı ve muhafazakar seçmen gücü ayrıntılı incelenmedi
- CHP, sağ seçmene ulaşmayı yeniden atladı. Yeterli Parti ile yapılan ittifak, kâfi etkiyi sağlamadı.