İstanbul-Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin (TGC) Basın Özgürlüğü’nün değerini vurgulamak için 1989 yılından bu yana verdiği Basın Özgürlüğü Mükafatları 22 Temmuz 2022 Cuma günü TGC Basın Müzesi’nde sahiplerini buldu. Merasim Covid-19 önlemleri kapsamında kısıtlı sayıda davetlinin iştirakiyle gerçekleşti.
Her yıl Basın Özgürlüğü İçin Uğraş Günü olan 24 Temmuz günü verilen mükafatlar bu yıl 24 Temmuz’un Pazar gününe gelmesi nedeniyle iki gün evvel verildi.
Basın Özgürlüğü Mükafatları, Seçici Heyet üyeleri Adnan Özyalçıner (Türkiye Muharrirler Sendikası Genel Başkanı), Altan Öymen (TGC Kıdemli Üyelerinden- TGC Onur Heyeti Lideri –Yazar), Kenan Kocatürk (Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı), Nazan Moroğlu (İstanbul Barosu Lider Yardımcısı), Prof. Dr. Nurçay Türkoğlu (İletişim Profesörü), Sibel Güneş (TGC Genel Sekreteri), Tuğrul Eryılmaz- (T24 Yazarı-Ödülü daha evvel kazananları temsilen), Turgay Olcayto (TGC Başkanı) ve Zeynep Oral (PEN Türkiye Merkezi Başkanı) tarafından 5 Temmuz 2002 Salı günü yapılan toplantıda belirlenmişti
“SANSÜR BÜTÜN SÜRATİYLE DEVAM EDİYOR”
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Lideri Turgay Olcayto merasimde yaptığı konuşmada şunları söyledi:
“24 Temmuz yalnız gazeteciler için değil, toplumun bütünü için de çok pahalı tarihtir. 24 Temmuz’a neden bu derece ehemmiyet veriyoruz? Zira 33 yıldır Osmanlı’yı yöneten 2. Abdülhamid’in sessiz toplum yaratmak gayesiyle sansür kurumunu ortaya çıkarması, yazıya çiziye mahzur olmasının akabinde 24 Temmuz 1908’de ilan edilen 2. Meşrutiyet ile ülkede birinci kere sansür ortadan kalkmıştır.
Ve Abdülhamid’in sansür memurları matbaalara ve gazetelere o gün sokulmamıştır. Bu değerli bir olaydı. Gerçekten bağlantı tarihçisi Orhan Koloğlu’nun da vurguladığı üzere 24 Temmuz’dan sonra ülkede bir basın patlaması oldu. Çok sayıda gazete, mecmua yayınlandı. Mizah mecmuaları birbirinin ardınca yayınlanmaya başlandı.
Yurt dışından kimi kitaplar lisanımıza çevrildi. Türkiye uzun müddettir yaşamadığı bir kültür zenginliğine kavuştu. Hatta devrin gazetecileri 24 Temmuz’un bayram olarak kabul edilmesi yolunda önerge verdiler. 12 Mart 1971’de Türkiye bir askeri darbe yaşadı. O darbe sırasında yine basında sansür hortladı. Pek çok gazete kapatıldı. Mecmualar toplatıldı. Muhalif müellif, çizerler mahpusa atıldı.
Bu ağır baskıyı idare şuralarında kıymetlendiren periyodun Türkiye Gazeteciler Cemiyeti İdare Kurulu Bayram sözcüğünü 24 Temmuz’dan çıkardı. Günün ismini Basın Özgürlüğü İçin Çaba Günü olarak değiştirdi. 1971’den beri TGC de 24 Temmuz’u Basın Özgürlüğü İçin Çaba Günü olarak anıyor.
O günün anısına da bu çaba de ön plana çıkan gazetecilere ödül veriyor. Günümüzde ne yazık ki örtülü-örtüsüz sansür bütün süratiyle devam ediyor. İktidar kendisini rahatsız edecek haberlerin yazılı ve görsel medyada görülmemesi için büyük uğraş harcıyor. Tekrar halkın haber alma, habere ulaşma, bilgilenme hakkı ortadan kalkıyor.
Sahada çalışan gazeteci arkadaşlarımız sık sık kolluk güçlerince tehdit ediliyor. Tartaklanıyor. Gözaltına alınıyor. Biz TGC olarak ülkenin neresinde olursa olsun haber için uğraş veren, gerçeğin peşinde olan bütün meslektaşlarımızı, kimlikleri ellerinden alınmış olsa, basın kartları verilmese bile gazeteci olarak kabul ediyoruz. Onlarla dayanışma içinde olmaya devam ediyoruz.”
“İKTİDAR GERÇEKLERİ YURTTAŞLARDAN KAÇIRACAĞINI DÜŞÜNÜYOR”
TGC Genel Sekreteri Sibel Güneş ise Türkiye’de hala 38 gazetecinin tutuklu olduğunu, 2022 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne nazaran Türkiye’nin 180 ülke içerisinde 149’uncu sırada yer aldığına dikkat çekerek şunları söyledi:
“Basın Özgürlüğü İçin Gayret Günü’nde gazeteciliğin gündemi bu yıl da değişmedi. Seçime giderken bu ülkenin hafızası olan gazetecilerin üçte biri işsiz. Çalışabilenler yoksulluk sonundaki maaşlarıyla işini yapmanın koşturması içinde.
Sansür ve oto sansür yaygınlaşmış durumda. İktidar kamu faydasına olmayan faaliyetlerini yurttaşların öğrenmesini engellemek için gazetecileri gaye gösteriyor. İktidar ve ortakları gazetecilere yönelik kelamlı ve fizikî saldırıyı teşvik ediyor.
Haksız göz altılarla ve iddianameler olmadan uzun tutukluluk müddetleriyle gazetecileri baskı altında tutup gerçekleri yurttaşlardan kaçıracağını düşünüyor. Lakin bu ülkenin onurlu gazetecileri mesleklerini kozmik gazetecilik kıymetleriyle yapmaya, gerçeği yurttaşlara ulaştırmaya devam edecek” diye konuştu.
“GAZETECİLİK MESLEK ÖRGÜTLERİ DAYANIŞMA İÇİNDELER”
Türkiye Yayıncılar Birliği Lideri ve Memleketler arası Yayıncılar Birliği İdare Şurası Üyesi Kenan Kocatürk ise merasimde yaptığı konuşmada “Türkiye ismi konmamış olsa bile bir seçime gidiyor. Bu seçimden evvel 16 gazeteci arkadaşımızın Diyarbakır’da tutuklanması üzerine toplumun haber alma özgürlüğünün engellenmesi nedeniyle bu mükafatı verilmiştir. Gazetecilik meslek örgütleri sansüre karşı da dayanışmanın gösterilmesi gerektiğini ortaya koymuştur” dedi.
“ÜLKEDEKİ TÜM AYDINLARIN SORUNU”
PEN Türkiye Merkezi 2. Lideri Halil İbrahim Özcan ise konuşmasında şu görüşlere yer verdi:
“Basının üzerindeki bu baskılar karşısında dik durabilmesi ve ona karşı çıkabilmesi ülkedeki tüm aydınların sıkıntısıdır. Basın meslek örgütlerinin azaldığımız yerde umudumuzu çoğaltarak bir ortaya gelmesi gerekiyor.
İktidar kendi sürekliliğini devam ettirebilmek için muhalif sesi, haberin serbestçe dolanımını ve kendine dokunacak kelamların karşısında müdahalesini gitgide arttırarak sürdürüyor. Ancak dayanışmaya devam edeceğiz.”
KİŞİ KISMINDA ÖDÜL TUTUKLU GAZETECİLERE VERİLDİ
Basın Özgürlüğü Seçici Şurası tarafından “Siyasette seçim telaffuzlarının yaklaştığı bir periyotta yurttaşların haber alma hakkını engellemek, tek tip gazeteci, tek tip haber yaratma hedefiyle tutuklanmaları nedeniyle” Basın Özgürlüğü Mükafatı kişi kısmında 16 gazeteci; Abdurrahman Öncü, Aziz Oruç, Elif Üngür, İbrahim Koyuncu, Lezgin Akdeniz, Mazlum Doğan Güler, Mehmet Ali Ertaş, Mehmet Şahin, Sevinç Toprak, Ömer Çelik, Ramazan Geciken, Remziye Temel, Safiye Alagaş, Serdar Altan, Suat Doğuhan ile Zeynel Abidin Bulut’un şahsında mesleklerini yapmaları engellenen tüm gazetecilerle, tutuklu gazetecilere verildi.
GAZETECİLER HİÇBİR VAKİT BU KADAR AĞIR BASKI YAŞAMADILAR
Ödülü 16 gazeteci ismine TGC Diyarbakır Temsilcisi Faruk Balıkçı aldı. Mükafatı tutuklu gazetecilerin avukatı Resul Temur’a teslim edecek olan Faruk Balıkçı hislerini şöyle lisana getirdi:
“Ben bu bölgede 12 Eylül’den bu yana gazetecilik yapmaktayım. Ne 12 Eylül devrinde ne de olağan üstü hal devrinde gazeteciler hiçbir vakit bu kadar ağır bir baskı yaşamadılar.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin tutuklu 16 gazeteciye ödül vermesi dayanışmanın en hoş örneğidir. Temsilcisi olduğum Türkiye gazeteciler Cemiyeti’ne bu nedenle çok teşekkür ediyorum.
Ödülü de tutuklu gazeteci arkadaşlarım ismine almaktan onur duyuyorum. Dayanışmaya gereksinimimiz olduğu bugünlerde bu türlü bir mükafatın verilmesi çok manalı.”
KURUM KISMINDA ÖDÜL SANSÜR MADDESİNE KARŞI DİRENİŞ VE DAYANIŞMA’YA VERİLDİ
Basın Özgürlüğü Seçici Şurası tarafından “İktidarın TBMM gündemine getirdiği; sansürü ve oto sansürü daha da derinleştirecek, basınla birlikte toplumsal muhalefeti de susturmayı, korkutmayı ve hapsetmeyi hedefleyen yasa teklifinin geri çekilerek 1 Ekim’de başlayacak yeni yasama yılına ertelenmesini sağlaması hasebiyle Kurum kolundaki ödül Sansür Maddesine Karşı Direniş ve Dayanışma’ya verildi.
Ülkede sansür yasasının geri çekilmesi için gayret eden ulusal ve lokal medyadaki tüm basın örgütleri ve gazeteciler ismine verilen ödül TGC Basın Müzesi’nde sergilenecek. Merasim toplu fotoğraf çekimiyle sona erdi.