‘Yenidoğan Çetesi’ soruşturması sonrası kamuoyunda oluşan soru işaretleri ve geçtiğimiz günlerde de bir hasta yakınının, odasına kilitleyerek yaraladığı çocuk ağır bakım uzmanının yaşadığı şiddet üzerine, işini büyük bir fedakarlıkla yapan tabiplerden de reaksiyon geldi.
Göztepe Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı ve Yenidoğan Uzmanı (Neonatolog) Prof. Dr. Fahri Ovalı, vatandaşlara davette bulunarak yaşanan üzücü olaylar nedeniyle tüm tabip topluluğunun suçlanmasıyla ilgili duydukları üzüntüyü lisana getirdi. 39 yıllık hekimlik hayatının 31 yılını yenidoğan uzmanı olarak geçirdiğini anlatan Prof. Dr. Ovalı’nın, anne babalarının dokunmaya korktuğu 500-600 gramlık bebekleri yaşatmak için günlerce, hatta aylarca gece gündüz efor sarfettiklerini anlattı.
Prof. Dr. Ovalı bir gece, bir bebeğin durumunun ağırlaşması üzerine o vakitler 4-5 yaşlarında olan kendi kızını konutta uyurken tek başına bırakmak zorunda kalıp hastaneye koştuğunu anlatırken gözyaşlarına da hakim olamadı. Kendisi dahil pek çok yenidoğan tabibinin acil durumlarda kaza geçirme değerine süratle araç kullanarak hastaneye yetişmeye çalıştığını da vurgulayan Prof. Dr. Ovalı, bir avuç yozlaşmış kişi yüzünden, gecesini gündüzüne katan tüm tıp topluluğu, yenidoğan tabip ve hemşirelerinin töhmet altında bırakılmasına reaksiyon gösterdi.
İKİ KERE İHTİSAS, ÜÇ SEFER MECBURİ HİZMET YAPIYORLAR
Prof. Dr. Ovalı, bir yenidoğan uzmanının hiç kolay yetişmediğine dikkat çekerek “Öncelikle tıp fakültesi mezunu doktor olmanız gerekiyor. Daha sonra 4 yıllık çocuk ihtisası, bunun üzerine 3 yıllık üst İhtisas olarak yenidoğan uzmanı olabiliyorsunuz. Ayrıyeten her bir uzmanlığın gerisinden da ikişer yıllık mecburi hizmet süreci kelam konusu. Türkiye’de 650-700 civarı yenidoğan uzmanına gereksinim var. Lakin bugünkü sayılar 400-450 civarında. Özel bir ihtisas, çok özel şartlar gerektiren bebekler bunlar. Ağır derecedeki yenidoğanlar 3’üncü ve 4’üncü seviye yenidoğan ağır bakımlarda bakılır. Buralarda da kesinlikle yenidoğan tabibi bulunması gerekiyor. Son olaylar hakikaten hepimizi çok üzdü. Hiçbirini kabul etmek mümkün değil. Birkaç kişi yüzünden tüm tıp topluluğu yahut yenidoğan topluluğunu töhmet altında bırakmak da yanlışsız değil” dedi.
5 YAŞINDAKİ KIZI KONUTTA UYURKEN O, BEBEK KURTARMAYA KOŞTU
Yenidoğan periyodunun hayatın birinci bir aylık devrini kapsadığını kaydeden Prof. Dr. Ovalı, neonatologların uğraştığı hasta profilinin büyük bir kısmını prematüre yani erken doğan bebeklerin oluşturduğunu vurguladı. Prof. Dr. Ovalı, “Bugün artık 22 haftalıktan itibaren doğan bebekleri yaşatabiliyoruz. Bu da yaklaşık olarak 500 gramlık bebekler demek. Bu bebeklerin durumu ansızın bozulabildiği için gece yarısı hastaneye geldiğim çok olmuştur. Ateşli çocuğumu meskende bırakıp hastaneye koştuğum, hastaya yetişebilmek için süratle otomobil kullanarak kaza geçirme riski yaşadığım çok olmuştur. Bir seferinde evlilik yıldönümü planımızı iptal edip o günü hastanede geçirmek zorunda kalmıştım. Uzun yıllar evvel bir gece yarısı asistan arkadaşımız bir bebekle ilgili sorunlar çıkınca apansız beni aradılar hastaneden. Konutta yalnızdım, eşim de nöbetteydi. Çocuğum uyuyordu. Bebeğe benim müdahale etmem gerekiyordu. Gece kızımı meskende bırakıp hastaneye gittim, 4-5 yaşlarındaydı o vakit kızım. Kimseyi de çağıramadım ona bakması için. Ancak olağan bebekler için hepsine değer” sözlerini kullandı.
ÖLÜM ORANLARI 1000’DE 22’DEN, 9’A DÜŞTÜ
Tüm zorluklarına karşın yenidoğan doktor ve hemşirelerini en keyifli eden şeylerin başında ise bazen aylar süren tedaviler sonrası taburcu ettikleri bebeklerin sıhhatle büyüdüğüne şahit olmak geliyor. Prof. Dr. Ovalı, bazen 1 yıl boyunca bakıp birinci doğum gününü ağır bakımda kutladıkları bebekler olduğunu da hatırlatarak “Mesela yıllar önce baktığım 1000 gramlık bir bebek, şu anda yurt dışında İtalya’da çok ünlü bir iş adamı olarak hayatına devam ediyor. Düşünün bu bebeklerde akciğer sıkıntıları, gerisinden bağırsak sıkıntıları, kalp sıkıntıları, işitme, görme, beyin sorunları, aklınıza gelebilecek her türlü sorun karşımıza çıkabiliyor. Bunların yönetilmesi, tedavisi, sahiden büyük emek istiyor. 2000’li yılların başında her doğan 1000 bebekten 22’si 1 yaşına gelmeden maalesef kaybediliyordu ve bunların büyük bir kısmı yenidoğan periyodunda oluyordu. Bugün geldiğimiz noktada bu oran 1000’de 9’a inmiş durumda. Bunu da yenidoğan hemşirelerinin, doktorlarının ve çalışanının uğraşları ile başardık” diye konuştu.
SAÇ TELİ KALINLIĞINDA KATETERLER, MİLİM MİLİM HESAPLANAN TEDAVİLER
Bu kuvvetli alanın bir takım işi olduğunu da vurgulayan Prof. Dr. Ovalı, özel sertifikalı yenidoğan hemşirelerinin bu takımda çok değerli bir yeri olduğunun altını çizdi ve yenidoğan ağır bakımlarda nasıl hassasiyetle çalışıldığını ise şu cümlelerle anlattı:
“Ekibin direği yenidoğan hemşireleri. Bebeğin güzelleştiğini ya da kötüleştiğini bize birinci bildiren ekseriyetle hemşirelerimiz oluyor. Zira onlar daima bebeklerin başında oluyorlar. Bebeğin damarları o kadar milimetrik ki, kullandığımız kateterler saç teli inceliğinde. Bebeklerin günlük beslenme vb gereksinimlerini da milimetrik olarak her gün, hatta bazen günde 2 sefer matematiksel olarak hesaplıyoruz. Örneğin 23 milim mi 24 milim mi vereceğiz, bazen saatlerce bunun tartışmasını yapıyoruz. Vizitlerde bir bebeğin başında bir saat kaldığımız oluyor. Hem kuvözlerin sıcaklık ve nem oranı hem ortam sıcaklığı ve nemi, güneş ışığı alıp almaması, muhakkak devirlerde ortamın karartılması (gece gündüz farkını hissedebilsinler diye), bunlara çok dikkat etmek zorundayız. Her bebeğin durumunu anlık takip edebildiğimiz ve bebekteki değişimleri haber veren sistemler, ayrıyeten bir de merkezi monitörlerimiz var. Bebeklere yapılacak bütün süreçler mümkün olduğunca kuvöz içinde yapılıyor. Örneğin röntgeni, ultrasonu kuvözde yapıyoruz. Yani her hizmet bebeğin ayağına geliyor. Anne karnındaki şartlarının çabucak hemen birebiri sağlanmaya çalışılıyor. Yani bir bebek annenin karnında ne kadar güvendiyse, yenidoğan ünitelerimizde de o kadar inançta. O nedenle annelerimiz, ailelerimiz bundan emin olabilirler.”
‘3 AYDIR GÖZÜM KAPALI EMANET EDİYORUM’
İkiz gebeliğinin 16’ncı haftasına gelişen bir sorun yüzünden riskli bir hamilelik geçiren Ceren Ayşe Duru, yaklaşık 3 aydır tedavi gördükleri Göztepe Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi Yenidoğan Ağır Bakım doktor ve hemşirelerine duyduğu inancı şu sözlerle ifade etti:
“Yaklaşık 85 gündür buradayız. Sabırla bekliyoruz. 25 haftalık doğum yaptım. 16’ncı haftada başlayan riskli gebeliğim vardı. İkiz gebelikti, birini doğumda kaybettik maalesef. 1100 gram doğdu bebeğim. Şu an 2,5 kiloya yaklaştı. Buradaki tabiplerimiz, hemşirelerimiz, hepsi o kadar düzgün ki her vakit gözüm kapalı buradan ayrıldım. Hemşirelerimiz sahiden yeri geliyor anne üzere ilgileniyorlar bebeklerimizle.”
BEBEĞİ HEM ÖZELDE HEM KAMUDA YATTI
Bir yıl evvel özel bir hastanede doğum yaptıktan sonra kızı Ada Meva’nın yenidoğan ağır bakım ünitesinde yatmak zorunda kaldığını anlatan Gülay Yılmaz Akdeniz ise hekimlerinin dikkati sayesinde ender görülen bir sorunun farkına varıldığını ve o sayede bugün kızının birinci yaş gününü kutlayabildiklerini söyledi. Akdeniz, “Özel hastanede doğum yaptım. Evvel sarılık teşhisiyle birkaç gün ağır bakımda yattı. 4 gün sonra taburcu olduk. Daha sonra özel hastanedeki Yenidoğan Ağır Bakım Uzmanı Dr. Esra Türkmen hocamız bizi arayarak uyardı, benim kanımdaki bir husus; kızımın kan üretmesine mahzur oluyordu. Antikor baskılanması vesaire az görülen bir durumu varmış. Bir kadro sıhhat sorunları gelişince ivedilikle bir araştırma hastanesine başvurduk. 10 gün kadar da buranın yenidoğan ağır bakımında yattı kızım. Buradaki hekimimiz Dr. Sibel Özümit ve takımı de çok itina gösterdi. Buralardaki hassasiyet ve bakım olmasaydı, ben tahminen kızımın birinci yaşını kutlayamayacaktım. Aslında bununla ilgili Sıhhat Bakanlığının ilgili ünitelerine de teşekkür maili ilettim. Zira sahiden hepsine minnettarım” dedi.