İklim değişikliği, dünya genelinde hava şartlarını esaslı bir biçimde dönüştürüyor ve bu dönüşümün tesirleri her geçen gün daha da besbelli hale geliyor. Özellikle artan sıcaklıklar ve ekstrem hava olayları hem doğal çevreyi hem de insanları derinden sarsıyor.
Örneğin Copernicus’tan yapılan açıklamaya nazaran Ağustos 2024, 1991-2020 referans ortalamasının 0,71 derece üzerine çıkarak global olarak en sıcak ağustos ayı oldu. Haziran-Ağustos 2024 için dünya genelinde ölçülen sıcaklık ise 1991-2020 ortalamasını 0,69 derece, Haziran–Ağustos 2023’teki rekoru ise 0,66 derece geçti. Böylece bu yaz, global ölçekte ‘en sıcak yaz’ olarak nitelendirildi.
Bu bilgiler, global ısınmanın süratle ilerlediğini ve acil müdahale gerektiren bir durum olduğunu ortaya koyuyor; münasebetiyle, iklim değişikliğiyle çabada şuurlu ve tesirli stratejiler geliştirmek, geleceğimiz için hayati ehemmiyet taşıyor.
Bu doğrultuda yayımlanan yeni bir rapor ise önümüzdeki büyük tehlikeyi bir defa daha gözler önüne serdi! Norveçli bilim insanları, şayet karbon emisyonları azaltılmazsa dünya nüfusunun yaklaşık dörtte üçünün dramatik hava şartlarında büyük değişiklikler göreceğini varsayım ediyor.
1,5 MİLYARDAN FAZLA İNSAN DAYANILMAZ SICAKLIKLARLA KARŞILAŞACAK
Özellikle İspanya, İtalya, Fas, Peru, Hindistan, Pakistan ve Suudi Arabistan üzere geniş bir bölgede sıcaklık ve yağışta ‘net ve hızlı’ artışların beklenmesi öngörülüyor. En optimist senaryoda bile dünya genelinde 1,5 milyardan fazla insan dayanılmaz sıcaklıklar, ani seller ve gibisi olaylardan etkilenecek.
Araştırmacılar, Oslo’daki CICERO Milletlerarası İklim Araştırmaları Merkezi’nden, önümüzdeki 20 yıl içinde yağış ve sıcaklık değişimlerini hesaplamak için dört büyük iklim simülasyonunu birleştirdi. Evvelki çalışmalarda iklim değişikliğinin ülke seviyesindeki tesirleri incelenirken, bu makale daha geniş bir perspektife sahip.
Baş muharrir Dr. Carley Iles, küresel ortalamaya kıyasla daha kıymetli olan bölgesel değişikliklere odaklandıklarını ve değerli değişimlerin yaşanması öngörülen bölgeleri belirlediklerini belirtiyor. Yüksek emisyon senaryosunda, Akdeniz, Kuzeybatı ve Güney Amerika ile Doğu Asya üzere bölgelerde ‘iki yahut daha fazla 10 yıl boyunca daima ve gibisi görülmemiş değişim oranları’ yaşanacak.
Emisyonlar kıymetli ölçüde azaltılmazsa, çok hava olaylarında süratli değişiklikler yaşanacak bölgeler dünya nüfusunun yüzde 70’ini (5,6 milyar) kapsayacak.
KUZEY AVRUPA’NIN BİRTAKIM BÖLGELERİN YAĞIŞ ÖLÇÜSÜNDE DEĞERLİ ARTIŞLAR BEKLENİYOR
İngiltere ve Kuzey Avrupa’nın kimi bölgelerinde ani sıcaklık değişimleri beklenmiyor, lakin yağış ölçüsünde değerli artışlar olabilir. Araştırmalar, insan kaynaklı iklim değişikliğinin tesirlerini ortadan kaldırmanın artık çok geç olabileceğini öne sürüyor.
Dr. Samset, Daily Mail’e yaptığı açıklamada “Emisyon kesintilerinden bağımsız olarak, önümüzdeki 20 yıl içinde dünya çapında hava şartlarının ne kadar süratli değişeceği önemlidir” dedi.
Paris Muahedesi’nin gerekliliklerine uygun halde sera gazlarının gereğince süratli azaltıldığı düşük emisyon senaryosunda bile dünya nüfusunun yüzde 20’si (1,6 milyar) etkilenecek. Emisyonlar azaltılırsa, en dramatik değişiklikler Arap Yarımadası ve Güney Asya ile hudutlu kalacak.
Dr. Samset, “Emisyon kesintileri işe yarıyor, fakat şu ana kadar yarattığımız değişiklikler o kadar az ki bir mühlet daha baskın olmaya devam edecek” formunda konuştu.
Toplumlar ve ekosistemler makul bir oranda doğal değişime tolerans gösterebilir. Lakin, değişim suratı muhakkak bir seviyeyi aştığında, dünyanın ve insan toplumunun ahenk sağlayabileceği sonun ötesine geçebilir. Eğer dünya, araştırmacıların öngördüğü kadar ısınmaya ve yağış almaya devam ederse, çok hava olaylarının yaşanma mümkünlüğü artacak.
AŞIRI HAVA OLAYLARI VEFAT VE YIKIMA YOL AÇACAK
Örneğin, 2021’de ABD’nin Pasifik Kuzeybatısı’nda yaşanan sıcak hava dalgası, iklim değişikliği tesiri olmadan mümkün olamazdı. Yeni makalede, çok hava olaylarının mevt ve yıkıma yol açabileceği ikazında da bulunuluyor.
Sıcak hava dalgaları; sıcaklık gerilimi, çok vefatlar, ekosistem gerilimi, ziraî randımanda düşüş üzere sıkıntılar oluşturabilir. En süratli değişimlerin yaşanacağı bölgeler, düşük gelirli ve savunmasız ülkeleri kapsıyor.
Makale, birtakım etraf muhafaza teşebbüslerinin çok hava olaylarını daha da kötüleştirebileceğini belirtiyor. Örneğin, hava kirliliğinin azaltılması, daha fazla radyasyonun dünyaya ulaşmasına ve mahallî sıcaklık artışlarına yol açabilir.
Dr. Laura Wilcox, Asya’daki hava kirliliğinin temizlenmesinin çok sıcaklıkları artırdığını ve Asya yaz musonlarını etkilediğini söylüyor. Gerekli paklığın global ısınmayla birleşerek önümüzdeki 10 yıllarda çok hava şartlarında güçlü değişikliklere yol açabileceği belirtiliyor.
Daily Mail’in “Scientists warn that 70% of the world’s population will see ‘strong and rapid’ increases in wild weather events in the next 20 years” başlıklı haberinden derlenmiştir.
Fotoğraflar: iStock